Windows'ta Beklenmeyen Yeniden Başlatmaları ve Durdurma Kodu Hatalarını Anlama ve Giderme

Windows'ta Beklenmeyen Yeniden Başlatmaları ve Durdurma Kodu Hatalarını Anlama ve Giderme​

Windows işletim sisteminizde karşılaştığınız beklenmedik yeniden başlatmalar ve mavi ekran hataları olarak da bilinen durdurma kodu hataları, çeşitli yazılımsal veya donanımsal sorunlardan kaynaklanabilir. Bu can sıkıcı durumların üstesinden gelmek için sistematik bir sorun giderme yaklaşımı benimsemek en etkili yoldur. Bu rehber, sorunun kaynağını bulmanıza ve çözmenize yardımcı olacak adımları detaylı bir şekilde açıklamaktadır.

Adım 1: Hata Mesajını ve Kodunu Not Alın​

Bilgisayarınız aniden yeniden başladığında veya bir durdurma kodu (mavi ekran) hatası verdiğinde, ekranda genellikle sorunun ne olabileceğine dair ipuçları içeren bir hata mesajı ve "DURMA KODU" (STOP CODE) olarak belirtilen bir kod görüntülenir. Örneğin, CRITICAL_PROCESS_DIED veya MEMORY_MANAGEMENT gibi. Bu bilgileri not almak, sorunu internette araştırırken veya teknik destek alırken size yol gösterecektir.
Eğer bilgisayarınız hata ekranını göstermeden hızla yeniden başlıyorsa, bu özelliği devre dışı bırakmanız gerekebilir:

1. Sistem Özellikleri'ni açın (Windows tuşu + R'ye basın, sysdm.cpl yazın ve Enter'a basın).
2. Gelişmiş sekmesine gidin ve "Başlangıç ve Kurtarma" bölümündeki Ayarlar düğmesine tıklayın.
3. "Sistem hatası" bölümünde, "Otomatik olarak yeniden başlat" seçeneğinin yanındaki onayı kaldırın ve Tamam'a tıklayın.

Bu ayardan sonra, bir dahaki sefere hata oluştuğunda bilgisayarınız yeniden başlamayacak ve hata kodunu not alabileceksiniz.

Adım 2: Temel Kontroller ve Son Değişiklikleri Geri Alma​

Sorun gidermeye basit adımlarla başlayın:

• Yeni Eklenen Donanımları Çıkarın: Sorunlar, yakın zamanda eklediğiniz bir USB aygıtı, yazıcı, harici disk veya yeni bir dahili bileşen (RAM, ekran kartı vb.) sonrası başladıysa, bu donanımları çıkararak bilgisayarınızı yeniden başlatın.
• Son Yüklenen Yazılımları Kaldırın: Yakın zamanda yüklediğiniz bir program veya sürücüden şüpheleniyorsanız, Denetim Masası'ndaki "Programlar ve Özellikler" bölümünden bu yazılımı kaldırın.
• Sistem Geri Yükleme: Eğer bir sistem geri yükleme noktası oluşturduysanız, bilgisayarınızı sorunun henüz ortaya çıkmadığı bir tarihe geri yüklemek etkili bir çözüm olabilir.

Adım 3: Yazılımsal Sorun Giderme Adımları​

Eğer temel kontroller sorunu çözmezse, daha derinlemesine yazılımsal sorun giderme adımlarına geçin:

Güvenli Modda Başlatma​

Güvenli Mod, Windows'u sadece temel sürücüler ve hizmetlerle başlatır. Eğer bilgisayarınız Güvenli Mod'da sorunsuz çalışıyorsa, sorunun sonradan yüklenen bir sürücü veya programdan kaynaklanma olasılığı yüksektir.
Windows 10 ve 11'de Güvenli Mod'a girmek için:

1. Ayarlar > Güncelleştirme ve Güvenlik (veya Sistem) > Kurtarma yolunu izleyin.
2. "Gelişmiş başlangıç" altındaki Şimdi yeniden başlat düğmesine tıklayın.
3. Açılan menüde Sorun Gider > Gelişmiş seçenekler > Başlangıç Ayarları > Yeniden Başlat'ı seçin.
4. Bilgisayar yeniden başladığında, 4 veya F4 tuşuna basarak Güvenli Mod'u etkinleştirin.

Sistem Dosyalarını Kontrol Etme (SFC ve DISM)​

Bozulmuş sistem dosyaları kararsızlığa yol açabilir. Bu dosyaları onarmak için:

1. Başlat menüsüne "cmd" yazın, Komut İstemi'ne sağ tıklayın ve **"Yönetici olarak çalıştır"**ı seçin.
2. Açılan siyah ekrana sfc /scannow yazın ve Enter'a basın. Taramanın tamamlanmasını bekleyin.
3. SFC taraması sorunları çözemezse, yine Komut İstemi'nde aşağıdaki komutları sırasıyla çalıştırın:
   • DISM /Online /Cleanup-Image /CheckHealth
   • DISM /Online /Cleanup-Image /ScanHealth
   • DISM /Online /Cleanup-Image /RestoreHealth

Sürücüleri Güncelleme veya Geri Alma​

Eski, bozuk veya uyumsuz sürücüler, durdurma hatalarının en yaygın nedenlerindendir.

• Aygıt Yöneticisi'ni açın (Başlat'a sağ tıklayarak ulaşabilirsiniz).
• Sarı ünlem işareti olan herhangi bir aygıt olup olmadığını kontrol edin. Bu, bir sürücü sorunu olduğunu gösterir.
• Özellikle Ekran Kartı, Ağ Bağdaştırıcıları ve Depolama denetleyicileri gibi kritik bileşenlerin sürücülerine sağ tıklayarak "Sürücüyü güncelleştir" seçeneğini kullanın.
• Eğer sorun yeni bir sürücü güncellemesinden sonra başladıysa, aynı menüden **"Özellikler"**e, ardından "Sürücü" sekmesine gidin ve varsa "Sürücüye Geri Dön" seçeneğini kullanın.

Windows Güncelleştirmelerini Denetleme​

İşletim sisteminizin güncel olduğundan emin olun. Güncellemeler genellikle kararlılık ve güvenlik iyileştirmeleri içerir. Ayarlar > Windows Update yolunu izleyerek güncelleştirmeleri denetleyin ve mevcut tüm güncellemeleri yükleyin.

Adım 4: Donanımsal Sorun Giderme Adımları​

Yazılımsal çözümler işe yaramadığında, sorunun kaynağı donanım olabilir.

Bellek (RAM) Testi​

Bozuk RAM modülleri sık sık beklenmedik yeniden başlatmalara ve MEMORY_MANAGEMENT gibi durdurma hatalarına neden olur.

1. Başlat menüsüne "Windows Bellek Tanılama" yazın ve uygulamayı açın.
2. "Şimdi yeniden başlat ve sorunları denetle (önerilen)" seçeneğini belirleyin.
3. Bilgisayarınız yeniden başlayacak ve bellek testi yapacaktır. Test tamamlandığında sonuçlar Windows'ta görüntülenecektir.

Sabit Disk (HDD/SSD) Sağlığını Kontrol Etme​

Bozuk sektörler veya arızalanmakta olan bir disk de sistem kararsızlığına yol açabilir.

1. Komut İstemi'ni yönetici olarak açın.
2. chkdsk C: /f /r komutunu girin ve Enter'a basın (C: yerine kontrol etmek istediğiniz sürücünün harfini yazın).
3. Sistem sürücüsünü taramak için bilgisayarın yeniden başlatılması istenecektir. "E" yazıp Enter'a basın ve bilgisayarınızı yeniden başlatın.

Aşırı Isınma Kontrolü​

İşlemci (CPU) veya ekran kartının (GPU) aşırı ısınması, koruma mekanizması olarak sistemin aniden kapanmasına veya yeniden başlamasına neden olabilir.

• Bilgisayarınızın kasası içindeki fanların çalıştığından ve hava akışını engelleyen toz birikintisi olmadığından emin olun.
• Gerekirse bir uzmandan yardım alarak termal macunların yenilenmesini sağlayın.
• HWMonitor veya Core Temp gibi ücretsiz yazılımlarla bileşen sıcaklıklarını kontrol edebilirsiniz. Normal boşta çalışma sıcaklıkları genellikle 30-50°C arasında, yük altında ise 70-85°C arasında olmalıdır.

Son Çare: Windows'u Sıfırlama veya Yeniden Yükleme​

Yukarıdaki tüm adımlar sorunu çözmezse, son çare olarak Windows'u sıfırlamayı veya temiz bir kurulum yapmayı düşünebilirsiniz.

• Bu Bilgisayarı Sıfırla: Ayarlar > Güncelleştirme ve Güvenlik (veya Sistem) > Kurtarma altında bulunan bu seçenek, kişisel dosyalarınızı koruyarak veya silerek Windows'u yeniden yüklemenize olanak tanır.
• Temiz Kurulum: Bir Windows yükleme medyası (USB bellek veya DVD) kullanarak Windows'u tamamen yeniden yüklemek, tüm yazılımsal sorunları ortadan kaldıracaktır. Bu işlem öncesinde tüm önemli verilerinizi yedeklediğinizden emin olun.

Bu adımları izleyerek Windows'taki beklenmeyen yeniden başlatma ve durdurma kodu hatalarının büyük bir kısmını çözebilirsiniz. Eğer sorun devam ediyorsa, profesyonel bir teknik servisten yardım almanız gerekebilir.