Windows Uyumluluk Modu Sorunları: Eski Programlar Neden Çalışmaz? Detaylı Çözüm Yolları ve Gerekli Ayarlar Rehberi
Eski bir favori oyunu (örneğin Windows XP döneminden kalma) veya kritik bir eski yazılımı modern bir Windows 10 ya da 11 bilgisayarda çalıştırmaya çalışmak, genellikle hayal kırıklığıyla sonuçlanır. Programa çift tıkladığınızda ya hiçbir şey olmaz, ya açılır açılmaz çöker ya da "Bu uygulama bu bilgisayarda çalışamaz" gibi bir hata verir. Windows'un bu sorunu çözmek için sunduğu "Uyumluluk Modu", eski yazılımları kandırarak çalışmalarını sağlamayı amaçlayan bir araçtır. Ancak bu araç sihirli bir değnek değildir. İşte uyumluluk sorunlarının kök nedenleri ve bu modu en etkili şekilde nasıl kullanacağınıza dair detaylı bir rehber.1. Uyumluluk Sorunu Tam Olarak Nedir?
Bir programın "uyumsuz" olması, modern işletim sisteminin (Windows 11) çekirdek yapısının, programın yazıldığı dönemin (Windows XP) yapısından kökten farklı olmasından kaynaklanır.- Mimari Farkı (16-bit vs 32-bit vs 64-bit): En büyük engel budur. 64-bit Windows sürümleri, 16-bit (Windows 95/98 dönemi) uygulamaları hiçbir şekilde çalıştıramaz. Uyumluluk modu bu sorunu çözemez.
- Eksik Bağımlılıklar (DLLs): Eski programlar, artık Windows'un standart bir parçası olmayan eski .NET Framework (örn; 1.1, 2.0) sürümlerine, eski DirectX (örn; DirectX 9.0c) dosyalarına veya spesifik Visual C++ kütüphanelerine ihtiyaç duyar.
- Değişen Dosya Yolları ve İzinler: Eski programlar, ayar dosyalarını doğrudan C:\Program Files veya C:\Windows klasörüne yazmaya çalışır. Modern Windows'ta bu klasörler korumalıdır (UAC) ve yazma işlemi engellenir, bu da programın çökmesine neden olur.
- Kullanımdan Kaldırılan API'ler: Program, artık Windows'ta var olmayan bir donanım veya yazılım işlevini (API) çağırmaya çalışabilir.
2. Çözüm 1: Manuel Uyumluluk Modu Ayarları
Bu, Windows'a programı "kandırmasını" söylemenin temel yoludur.- Sorunlu programın .exe uzantılı yürütme dosyasına sağ tıklayın ve "Özellikler" (Properties) deyin.
- "Uyumluluk" (Compatibility) sekmesine gidin.
- "Bu programı çalıştırılacağı uyumluluk modu" (Run this program in compatibility mode for
kutucuğunu işaretleyin. - Açılır menüden programın orijinal olarak tasarlandığı işletim sistemini seçin (genellikle Windows 7 veya Windows XP (Service Pack 3) en iyi sonucu verir).
- Aynı ekrandaki "Ayarlar" bölümünden şu iki seçeneği de işaretlemek genellikle hayat kurtarır:
- "Bu programı yönetici olarak çalıştır" (Run this program as an administrator): Bu, yukarıda bahsedilen UAC ve izin sorunlarını çözer.
- "Tam ekran iyileştirmelerini devre dışı bırak" (Disable fullscreen optimizations): Özellikle eski oyunlarda görülen titreme, siyah ekran veya düşük FPS sorunlarını çözer.
- "Uygula" ve "Tamam" diyerek ayarları kaydedin ve programı tekrar çalıştırmayı deneyin.
3. Çözüm 2: Uyumluluk Sorunu Gidericisini Kullanmak
Windows'un hangi ayarın doğru olduğunu bulmasına izin verebilirsiniz.- Programın .exe dosyasına sağ tıklayın ve "Uyumluluk sorunlarını gider" (Troubleshoot compatibility) seçeneğine tıklayın.
- Karşınıza iki seçenek çıkar:
- "Önerilen ayarları deneyin": Windows'un otomatik olarak bir mod (örn; Win 7) atamasını sağlar.
- "Sorun giderme programı": Size "Program daha eski bir Windows sürümünde çalışıyordu" gibi spesifik sorular sorarak daha detaylı ayar yapmanızı sağlar. Genellikle bu daha etkilidir.
4. Uyumluluk Modu Neden İşe Yaramaz? (Ve Çözümleri)
Eğer yukarıdaki adımlar başarısız olursa, sorun daha derindir.- Sorun: 16-bit Uygulama
- Teşhis: "Bu uygulama bu bilgisayarda çalışamaz" hatası alırsınız.
- Çözüm: Uyumluluk modu bunu çözemez. Tek çözüm, DOSBox (DOS oyunları için) veya OTVDM (winevdm) gibi üçüncü parti 16-bit emülatörleri kullanmaktır.
- Sorun: Eksik Bağımlılıklar
- Teşhis: .dll dosyası eksik, DirectX hatası veya .NET Framework başlatma hatası alırsınız.
- Çözüm: Denetim Masası > Programlar ve Özellikler > "Windows özelliklerini aç veya kapat"a gidin ve ".NET Framework 3.5 (includes .NET 2.0 and 3.0)" kutucuğunu işaretleyip Windows'un indirmesine izin verin. Ayrıca, Microsoft'un sitesinden "DirectX End-User Runtimes (June 2010)" paketini indirip kurun.
- Sorun: Eski Sürücü Gereksinimi
- Teşhis: Program, modern sürücülerle iletişim kuramayan eski bir donanımı (örn; eski bir tarayıcı, ses kartı) çalıştırmaya çalışır.
- Çözüm: Tek çözüm genellikle bir Sanal Makine (Virtual Machine) kullanmaktır. VirtualBox veya VMware kullanarak temiz bir Windows XP kurulumu yapabilir ve programı o sanal sistem içinde çalıştırabilirsiniz.
