KFN Haberleri: Ticaret Bakanlığı’ndan Kasım İndirimleri Uyarısı!
Kasım ayıyla birlikte başlayan "Efsane Cula", "11.11", "Siber Pazartesi" gibi kitlesel indirim kampanyaları öncesinde Ticaret Bakanlığı, tüketicileri "aldatıcı indirim" ve "fiyat şişirme" taktiklerine karşı uyardı. Bakanlık, Reklam Kurulu aracılığıyla denetimlerin en üst seviyeye çıkarıldığını ve yanıltıcı uygulamalara ağır idari para cezaları uygulanacağını duyurdu.Yılın son çeyreğine girilirken, perakende sektörü ve e-ticaret platformları için en hareketli dönem olan Kasım ayı başladı. Tüketiciler, "Efsane Cuma", "Muhteşem Kasım", "11.11" ve "Siber Pazartesi" gibi isimlerle anılan küresel indirim kampanyalarını dört gözle beklerken, vitrinleri ve dijital ekranları süsleyen "yüzde 70'e varan", "büyük indirim", "şok fiyat" gibi başlıklar alışveriş iştahını kabartıyor.
Ancak bu "indirim çılgınlığı", her yıl olduğu gibi bu yıl da beraberinde ciddi riskleri getiriyor. Tüketicilerin yoğun ilgisini fırsata çevirmek isteyen bazı kötü niyetli satıcılar, "sahte indirim" ve "fiyat şişirme" gibi aldatıcı yöntemlere başvurabiliyor. İşte tam bu noktada Ticaret Bakanlığı devreye girerek, hem tüketicileri korumak hem de adil rekabeti sağlamak amacıyla kapsamlı bir uyarı ve denetim mekanizmasını duyurdu.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat tarafından yapılan açıklamada, Kasım ayı boyunca internet üzerinden yapılacak alışverişlerde tüketicilerin mağdur olmaması için Reklam Kurulu'nun "yakın takipte" olacağı ve denetimlerin sıklaştırılacağı vurgulandı. Bakanlık, tüketicileri "bilinçli" olmaya davet ederken, satıcılara da yasalara uyma zorunluluğunu hatırlattı.
En Yaygın Tuzak: "Şişirilmiş Fiyat" ve 30 Gün Kuralı
Bakanlığın uyarılarının merkezinde, tüketicilerin en çok şikayet ettiği "aldatıcı indirim" yöntemi yer alıyor. Bu yöntemde satıcılar, bir ürüne indirim kampanyasından hemen önce (bazen sadece birkaç gün önce) yapay bir zam yapıyor. Kampanya gününde ise bu "şişirilmiş" fiyat üzerinden indirim yapılarak, tüketicide yüksek oranda kâr ettiği algısı yaratılıyor.Örneğin, normalde 1.000 TL'ye satılan bir ürün, kampanya öncesi 1.500 TL'ye çıkarılıyor ve kampanya gününde "Yüzde 30 İndirimle 1.050 TL" etiketiyle sunuluyor. Tüketici 450 TL indirim aldığını zannederken, aslında ürünün normal fiyatından bile 50 TL daha fazla ödemiş oluyor.
Ticaret Bakanlığı, bu tür uygulamaların önüne geçmek için Fiyat Etiketi Yönetmeliği'nde yapılan değişikliği hatırlattı. Bu kurala göre, bir ürüne indirim yapılacaksa, indirimli fiyat ile birlikte ürünün indirimin başladığı tarihten önceki son 30 gün içindeki en düşük fiyatının da etikette açıkça gösterilmesi zorunludur.
Bu kural, satıcının fiyatı son anda şişirmesini engellemeyi amaçlamaktadır. Tüketiciler, etikette yer alan "30 gün içindeki en düşük fiyat" bilgisine bakarak, indirimin gerçek olup olmadığını net bir şekilde anlayabilir. Bakanlık, bu kurala uymayan satıcılara Reklam Kurulu tarafından ağır idari yaptırımlar uygulanacağını belirtti.
Bakanlıktan Tüketicilere 7 Altın Kural
Ticaret Bakanlığı, bu "fırsat" görünümlü tuzaklara düşmemeleri için tüketicilere 7 maddelik kritik bir "kontrol listesi" sundu:1. İhtiyaçlarınızı Belirleyin: Kampanyaların cazibesine kapılıp ani ve plansız alışveriş yapmaktan kaçının. Alışverişe çıkmadan önce net bir ihtiyaç listesi hazırlamak, bütçenizi korumanıza yardımcı olacaktır.
2. Satıcıyı Araştırın (MERSİS ve ETBİS): Alışveriş yapacağınız internet sitesinin veya satıcının güvenilirliğini kontrol edin. Sitenin "Hakkımızda" veya "İletişim" bölümlerinde satıcının ticari unvanı, adresi, sabit telefonu ve MERSİS (Merkezi Sicil Kayıt Sistemi) numarasının olup olmadığına bakın. Ayrıca, sitenin ETBİS'e (Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi) kayıtlı olup olmadığını kontrol edin.
3. Fiyatı Karşılaştırın: Bir ürünü almadan önce, farklı platformlardaki ve satıcılardaki fiyatlarını mutlaka karşılaştırın. Güvenilir fiyat karşılaştırma sitelerinden yararlanın. Üstü çizili fiyata değil, ödeyeceğiniz net tutara odaklanın.
4. Güvenli Ödeme Yöntemlerini Kullanın: Web sitesinin adres çubuğunda "https://" (güvenli bağlantı) ibaresinin ve bir kilit simgesinin bulunduğundan emin olun. Ödemelerinizi mutlaka 3D Secure (güvenli ödeme) onayı ile yapın. Bilinmeyen veya güven vermeyen sitelere asla kredi kartı bilgilerinizi girmeyin ve EFT/Havale gibi iadesi zor yöntemleri tercih etmeyin.
5. Sosyal Medya Tuzaklarına Dikkat: Sosyal medya (Instagram, Facebook vb.) üzerinden verilen "inanılmaz" indirim reklamlarına şüpheyle yaklaşın. Bu reklamlar sizi, popüler markaların sitelerini birebir taklit eden sahte "phishing" (oltalama) sitelerine yönlendirebilir. Alışveriş için sitenin adresini tarayıcıya kendiniz yazın.
6. Kampanya Koşullarını Okuyun: "1 Alana 1 Bedava" veya "3 Al 2 Öde" gibi kampanyaların detaylarını ve "küçük yazıları" mutlaka okuyun. Bu tür kampanyaların hangi ürünlerde, hangi koşullarda geçerli olduğunu net bir şekilde anlayın.
7. Mesafeli Satış Sözleşmesini İnceleyin: Ödemeyi tamamladan önce size sunulan "Mesafeli Satış Sözleşmesi"ni mutlaka okuyun. Bu sözleşme, satıcının bilgileri, ürünün detayları, teslimat koşulları ve cayma hakkınız gibi yasal haklarınızı içerir.
Yasal Haklarınız: 14 Günlük Koşulsuz "Cayma Hakkı"
Bakanlık, e-ticaret alışverişlerinde tüketicilerin en güçlü yasal kalkanının "cayma hakkı" olduğunu hatırlattı. Tüketiciler, internet üzerinden satın aldıkları ürünü, teslim tarihinden itibaren 14 gün içinde hiçbir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin iade etme hakkına sahiptir.Satıcının, "kampanyalı üründe iade olmaz" veya "iade durumunda kargo ücreti kesilir" gibi yasal dayanağı olmayan bahaneler öne sürmesi yasal değildir. Tüketici, cayma hakkını kullandığında, satıcı aldığı ücreti 14 gün içinde tüketiciye iade etmekle yükümlüdür.
Ancak bu hak, dijital içerikler, hızlı bozulan gıdalar, hijyenik ürünler (iç çamaşırı, kozmetik vb. ambalajı açılmışsa) ve kişiye özel üretilen ürünler gibi bazı istisnalara tabidir.
Denetimler Sıkı: Reklam Kurulu Milyonlarca Lira Ceza Kesiyor
Bakanlığın uyarılarının sadece sözde kalmadığının en büyük kanıtı Reklam Kurulu'nun faaliyet raporları. Ticaret Bakanlığı verilerine göre, Reklam Kurulu 2024 yılının ilk 11 ayında yaptığı denetimlerde, aldatıcı reklam veya haksız ticari uygulama olduğu tespit edilen 1.500'den fazla dosyaya toplamda 220 milyon TL'yi aşan idari para cezası uyguladı.Kasım ayı özelinde de denetimler en üst seviyeye çıkarılmış durumda. Özellikle "fiyat şişirme" (30 gün kuralı ihlali), "sahte indirim", "stokta olmayan ürünü satma" ve "tüketiciyi yanıltıcı görseller kullanma" gibi konularda tespit edilen aykırılıklara, Reklam Kurulu tarafından durdurma cezası ile birlikte yüksek para cezaları kesilmeye devam edilecek.
Mağdur Olursanız Ne Yapmalısınız?
Tüm önlemlere rağmen aldatıcı bir indirim, ayıplı bir ürün veya kargo sorunu gibi bir mağduriyet yaşamanız durumunda yasal yollarınız mevcut:- Önce Satıcıyla İletişime Geçin: Sorununuzu net bir dille satıcıya iletin.
- Çözülmezse Hakem Heyetine Başvurun: Satıcıyla anlaşmazlığa düşmeniz halinde, e-Devlet üzerinden veya il/ilçe merkezlerindeki Tüketici Hakem Heyetlerine başvuru yapabilirsiniz.
- Parasal Sınır (2024 için): 2024 yılı için 104.000 TL'ye kadar olan uyuşmazlıklarda Tüketici Hakem Heyetleri görevlidir. Bu tutarın üzerindeki anlaşmazlıklar için Tüketici Mahkemelerine başvurulması gerekmektedir.
Peki siz bu indirim döneminde aldatıcı bir uygulamayla veya "şişirilmiş fiyat" taktiğiyle karşılaştınız mı? "Gerçek indirim" yakaladığınızı düşünüyor musunuz? Deneyimlerinizi ve "30 gün kuralı"na uymayan satıcılarla karşılaşıp karşılaşmadığınızı yorumlarda bizimle paylaşın!
