Tarayıcıda Sürekli İstenmeyen Reklamlar (Pop-up) Neden Çıkar? (Adware Rehberi)
İnternette gezinirken, girdiğiniz web sitesiyle alakasız reklamların (örneğin, Wikipedia'da gezerken aniden beliren "İndirim" veya "Kazandınız" pencereleri) açılması, "Adware" (Reklam Yazılımı) adı verilen bir zararlı türünün bilgisayarınıza bulaştığının en net göstergesidir. Bu durum, web sitesinin kendi reklamlarından farklıdır; adware, bilgisayarınıza yüklenen bir yazılım aracılığıyla tüm sitelere zorla reklam enjekte eder.Bu yazılımlar genellikle gizliliğinizi de ihlal ederek gezinme alışkanlıklarınızı toplar ve hedeflenmiş reklamlar gösterir. İşte bu can sıkıcı durumun başlıca nedenleri:
1. Kötü Amaçlı Tarayıcı Eklentileri (Uzantılar)
Bu, adware bulaşmasının bir numaralı yoludur. Tarayıcı Kaçırma (Hijacking) sorununa benzer şekilde çalışır ancak amacı ana sayfayı değil, reklam göstermeyi hedefler.- Sorun: "Ücretsiz Video İndirici", "PDF Dönüştürücü", "Hava Durumu" veya "Alışveriş Asistanı" gibi masum görünen eklentiler, sizden "Ziyaret ettiğiniz web sitelerindeki tüm verilerinizi okuma ve değiştirme" izni ister.
- Etkisi: Bu izni verdiğiniz anda, eklenti arka planda çalışarak girdiğiniz her web sayfasının koduna kendi reklam komut dosyalarını (script) ekler. Bu, normalde reklamsız olan sitelerde bile reklam görmenize neden olur.
2. İstenmeyen Web Sitesi Bildirimleri (Push Notification Tuzağı)
Bu, son yıllarda çok yaygınlaşan ve teknik olarak "virüs" olmayan bir taktiktir.- Sorun: Şüpheli bir web sitesine (genellikle film indirme, sahte haber vb.) girdiğinizde, site size "İçeriği görmek için 'İzin Ver' (Allow) düğmesine basın" veya "Bildirimlere izin ver" şeklinde bir istek gönderir.
- Etkisi: "İzin Ver"e tıkladığınız anda, o siteye Windows Bildirim Merkezi üzerinden size reklam gönderme hakkı tanırsınız. Tarayıcınız tamamen kapalıyken bile, saatin yanında (sağ alt köşede) sürekli olarak sahte virüs uyarıları, indirim reklamları veya yanıltıcı haber başlıkları çıkmaya başlar.
3. Yazılım Paketleri (Bundling) ile Yüklenen Adware
"Browser Hijacking" konusunda olduğu gibi, ücretsiz programlar bu sorunun da ana kaynaklarından biridir.- Sorun: Ücretsiz bir sistem temizleme aracı veya dosya dönüştürücü kurarken "Hızlı Kurulum"u seçerseniz, kurulum paketine gizlenmiş "AdAssist", "WebSearch" veya "SuperOffers" gibi bir adware programını da onaylamış olursunuz.
- Etkisi: Bu programlar, Program Ekle/Kaldır listesine yerleşir ve arka planda çalışarak tarayıcınıza reklam enjekte etmeye başlar.
4. Proxy veya DNS Ayarlarının Değiştirilmesi
Daha gelişmiş adware/malware türleri, doğrudan tarayıcıyı değil, bilgisayarınızın internete nasıl bağlandığını hedefler.- Sorun: Zararlı yazılım, bilgisayarınızın DNS ayarlarını veya Proxy ayarlarını değiştirir. Bu, tüm internet trafiğinizin, size ulaşmadan önce reklam enjekte eden kötü amaçlı bir sunucu üzerinden geçirilmesine neden olur.
Nasıl Temizlenir? (Çözüm Adımları)
- Web Sitesi Bildirimlerini Temizleyin (En Önemli Adım): Pop-up'lar sağ alttan geliyorsa, sorun budur. Tarayıcı ayarlarınıza girin:
- Ayarlar > Gizlilik ve Güvenlik > Site Ayarları > Bildirimler (Notifications).
- "İzin Ver" (Allow) listesindeki tanımadığınız, şüpheli tüm web sitelerini bulun, yanlarındaki üç noktaya tıklayın ve "Engelle" (Block) veya "Kaldır" (Remove) deyin.
- Tarayıcı Eklentilerini Temizleyin: Tarayıcınızın "Uzantılar" (Extensions) bölümüne gidin. Şüpheli, tanımadığınız veya "gerekli olmayan" (özellikle reklam engelleyici dışındaki asistanlar, indiriciler) tüm eklentileri kaldırın.
- Program Ekle/Kaldır: Denetim Masası > Program Ekle/Kaldır'a gidin. Adını bilmediğiniz, şüpheli görünen (Reklamla ilgili isimleri olan: Ad, Offer, Search, Web vb.) programları kaldırın.
- AdwCleaner ve Malwarebytes ile Tarama: Bu adım kritiktir. AdwCleaner, özellikle Adware ve PUP (İstenmeyen Program) temizliği için tasarlanmıştır ve genellikle standart antivirüslerin kaçırdığı eklenti ve kayıt defteri girdilerini bulur. Ardından Malwarebytes ile tam tarama yapın.
- Proxy Ayarlarını Kontrol Edin: Windows ayarlarından "Proxy" diye aratın. "Proxy sunucusu kullan" seçeneğinin kapalı olduğundan emin olun (eğer kurumsal bir ağda değilseniz).
- Tarayıcıyı Sıfırlayın: Son çare olarak, tarayıcınızın ayarlarından "Ayarları sıfırla" seçeneğini kullanarak tarayıcıyı fabrika ayarlarına döndürün.
