Site & Server Administration Nedir?
Site & Server Administration (Web Sitesi ve Sunucu Yönetimi), bir web sitesinin veya web uygulamasının barındırıldığı sunucuların kurulmasından, yapılandırılmasına, bakımına, performansının izlenmesine, güvenliğinin sağlanmasına ve olası sorunların giderilmesine kadar tüm süreçleri kapsayan geniş bir alandır. Bu rol, hem web sitesi (uygulama) düzeyindeki operasyonları hem de arka plandaki sunucu (altyapı) düzeyindeki operasyonları bir araya getirir.
Basitçe ifade etmek gerekirse, bir web sitesinin sorunsuz, hızlı ve güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak için yapılan tüm teknik işlerdir.
Kimler Yapar?
Bu görevleri genellikle şu unvanlara sahip kişiler üstlenir:- Sistem Yöneticisi (System Administrator / SysAdmin)
- DevOps Mühendisi (DevOps Engineer)
- Web Yöneticisi (Webmaster)
- Sunucu Yöneticisi (Server Administrator)
- Cloud Mühendisi (Cloud Engineer)
Site & Server Administration'ın Temel Bileşenleri ve Görevleri:
Bu disiplin, birbiriyle ilişkili birçok farklı görevi içerir:A. Sunucu Yönetimi (Server Administration):Bu kısım, web sitesinin fiziksel veya sanal altyapısının yönetimiyle ilgilidir.
- Sunucu Kurulumu ve Yapılandırması:
- İşletim sistemi (Linux dağıtımları: Ubuntu, CentOS; Windows Server) seçimi ve kurulumu.
- Gerekli yazılımların (web sunucusu: Apache, Nginx, LiteSpeed; veritabanı sunucusu: MySQL, PostgreSQL; PHP, Python vb. çalışma ortamları) kurulumu ve yapılandırılması.
- Kontrol panellerinin (cPanel, DirectAdmin, Plesk) kurulumu ve ayarlanması.
- Ağ ayarlarının (IP adresleri, DNS, ağ arayüzleri) yapılandırılması.
- Performans Optimizasyonu:
- CPU, RAM, disk G/Ç ve ağ bant genişliği kullanımının izlenmesi ve darboğazların giderilmesi.
- Web sunucusu, veritabanı ve uygulama sunucusu ayarlarının (önbellekleme, bağlantı limitleri vb.) ince ayarlarının yapılması.
- Önbellekleme sistemlerinin (Redis, Memcached, Varnish) entegrasyonu ve yönetimi.
- CDN (İçerik Dağıtım Ağı) entegrasyonu ve yönetimi.
- Güvenlik Yönetimi:
- Güvenlik duvarlarının (Firewall: iptables, UFW; WAF: ModSecurity, Cloudflare WAF) yapılandırılması ve yönetimi.
- SSL/TLS sertifikalarının (Let's Encrypt) kurulumu, yapılandırılması ve yenilenmesi.
- Saldırı tespit ve önleme sistemlerinin (IDS/IPS) yönetimi.
- Sunucu yazılımlarının düzenli olarak güncellenmesi ve yamaların uygulanması.
- DDoS saldırılarına karşı önlemlerin alınması (oran sınırlaması, bot yönetimi).
- Yetkisiz erişimi engellemek için kullanıcı ve izin yönetimleri (SSH anahtarları, şifre politikaları).
- Malware (kötü amaçlı yazılım) taramaları ve temizliği.
- Yedekleme ve Felaket Kurtarma:
- Sunucu ve web sitesi verilerinin (dosyalar, veritabanları) düzenli olarak yedeklenmesi.
- Yedeklemelerin doğruluğunun ve kurtarılabilirliğinin test edilmesi.
- Olası bir felaket durumunda (veri kaybı, sunucu çökmesi) sistemi hızlı bir şekilde kurtarma planlarının oluşturulması ve uygulanması.
- İzleme ve Sorun Giderme:
- Sunucu durumunun, uygulama performansının ve ağ trafiğinin 7/24 izlenmesi (Prometheus, Grafana, Zabbix gibi araçlarla).
- Ortaya çıkan hataların, yavaşlamaların veya kesintilerin hızlı bir şekilde tespit edilmesi ve giderilmesi.
- Log dosyalarının (web sunucusu logları, sistem logları) analizi.
- Domain ve DNS Yönetimi:
- Domain adlarının kaydedilmesi ve yenilenmesi.
- DNS kayıtlarının (A, CNAME, MX, TXT) yapılandırılması ve yönetimi.
- Alt alan adları (subdomains) ve yönlendirmelerin ayarlanması.
- Web Sitesi/Uygulama Kurulumu ve Bakımı:
- CMS (İçerik Yönetim Sistemi) kurulumları (WordPress, Joomla, Drupal) ve güncellemeleri.
- Uygulama dosyalarının (FTP/SFTP ile) yüklenmesi ve yönetimi.
- Veritabanı oluşturma, yönetme ve PHPMyAdmin gibi araçlarla erişim sağlama.
- Uygulama kaynak kodunun dağıtımı ve versiyon kontrolü (Git ile).
- E-posta Yönetimi:
- Domain adına özel e-posta hesapları oluşturma ve yönetme.
- E-posta yönlendirmeleri, otomatik cevaplayıcılar ve spam filtreleri yapılandırma.
- Webmail erişiminin sağlanması.
- Uygulama Güvenliği:
- Uygulama kodundaki güvenlik açıklarının taranması ve giderilmesi (güvenli kodlama prensipleri).
- Giriş sayfaları ve kritik alanlar için ek güvenlik önlemleri (iki faktörlü kimlik doğrulama, CAPTCHA).
- WordPress gibi CMS'ler için güvenlik eklentilerinin (Wordfence, iThemes Security) yönetimi.
- İçerik Yönetimi ve Dağıtımı:
- Statik ve dinamik içeriklerin düzenli olarak güncellenmesi.
- Medya dosyalarının (resim, video) optimize edilmesi.
- Arama motoru optimizasyonu (SEO) için gerekli teknik ayarlar.
Neden Kapsamlı Bir Yaklaşım Gerekli?
Site ve sunucu yönetimi, birbirini tamamlayan iki alandır. Bir web sitesi ne kadar iyi kodlanmış olursa olsun, altında yatan sunucu altyapısı optimize edilmemiş veya güvensiz ise potansiyelini tam olarak kullanamaz. Benzer şekilde, süper hızlı ve güvenli bir sunucunuz olabilir, ancak üzerinde çalışan web sitesi uygulaması güvenlik açıklarına sahipse tüm altyapıyı tehlikeye atabilir.Bu nedenle, Site & Server Administrator rolü, hem altyapı (sunucu) hem de uygulama (site) katmanında derinlemesine bilgi ve deneyim gerektirir. Sürekli öğrenme, problem çözme ve proaktif bir güvenlik yaklaşımı bu rolün vazgeçilmezleridir