Mustafa Kemal Atatürk Kronolojisi (1881-1938)
Bu kronoloji, Mustafa Kemal Atatürk'ün doğumundan vefatına kadar olan süreçteki askeri, siyasi ve sosyal hayattaki en önemli olayları ve dönüm noktalarını içermektedir.
Doğum ve Öğrenim Hayatı (1881-1905)
- 1881: Selanik'te, Kocakasım Mahallesi, Islahhane Caddesi'ndeki üç katlı pembe evde dünyaya geldi. Babası Ali Rıza Efendi, annesi Zübeyde Hanım'dır.
- 1893: Selanik Askeri Rüştiyesi'ne başladı. Bu okulda matematik öğretmeni Yüzbaşı Mustafa Efendi, ona "Kemal" adını verdi.
- 1896: Manastır Askeri İdadisi'ne girdi.
- 13 Mart 1899: İstanbul'da Harp Okulu'nun piyade sınıfına kaydoldu.
- 10 Şubat 1902: Harp Okulu'nu Teğmen rütbesiyle bitirdi ve Harp Akademisi'nde öğrenime başladı.
- 11 Ocak 1905: Harp Akademisi'ni Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle tamamladı.
Askeri Görevleri ve I. Dünya Savaşı (1905-1918)
- 5 Şubat 1905: İlk görev yeri olan Şam'daki 5. Ordu emrine atandı.
- Ekim 1906: Şam'da "Vatan ve Hürriyet Cemiyeti"ni kurdu.
- 13 Nisan 1909: 31 Mart Vakası'nı bastırmak üzere İstanbul'a gelen Hareket Ordusu'nda Kurmay Başkanı olarak görev aldı.
- 1911: İtalyanların Trablusgarp'a saldırması üzerine Tobruk ve Derne'de görev alarak yerel halkı örgütledi ve başarılı savunma savaşları yaptı.
- 1912-1913: Balkan Savaşları'na katıldı. Bolayır Kolordusu Kurmay Başkanlığı görevinde bulundu.
- 27 Ekim 1913: Sofya'ya Askeri Ataşe olarak atandı.
- 25 Nisan 1915: I. Dünya Savaşı sırasında, Çanakkale Cephesi'nde 19. Tümen Komutanı olarak Arıburnu'na çıkan Anzak birliklerini durdurdu. Bu başarı üzerine Albaylığa terfi etti.
- 9 Ağustos 1915: Anafartalar Grup Komutanlığı'na atandı. Conkbayırı ve Anafartalar'da kazandığı zaferlerle "Anafartalar Kahramanı" olarak anılmaya başlandı.
- 1 Nisan 1916: Tuğgeneralliğe yükseldi. Kafkas Cephesi'nde Ruslara karşı savaşarak Muş ve Bitlis'in geri alınmasını sağladı.
- 1917: Suriye Cephesi'nde 7. Ordu Komutanlığı'na atandı.
- 31 Ekim 1918: Mondros Ateşkes Antlaşması'nın imzalanmasından hemen sonra Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı'na getirildi.
Milli Mücadele Dönemi (1919-1923)
- 19 Mayıs 1919: 9. Ordu Müfettişi olarak Samsun'a ayak basarak Milli Mücadele'yi başlattı.
- 22 Haziran 1919: Amasya Genelgesi'ni yayımlayarak "Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır" dedi.
- 8 Temmuz 1919: Erzurum Kongresi öncesi, İstanbul Hükümeti'nin geri çağırması üzerine askerlik mesleğinden ve resmi görevlerinden istifa etti.
- 23 Temmuz 1919: Erzurum Kongresi'ne başkanlık etti.
- 4 Eylül 1919: Sivas Kongresi'ni toplayarak tüm milli cemiyetleri "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" adı altında birleştirdi.
- 27 Aralık 1919: Heyet-i Temsiliye ile birlikte Ankara'ya geldi ve burayı Milli Mücadele'nin merkezi yaptı.
- 23 Nisan 1920: Ankara'da Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) açılmasını sağladı ve Meclis Başkanlığı'na seçildi.
- 5 Ağustos 1921: Sakarya Meydan Muharebesi öncesi, TBMM tarafından Başkomutanlık yetkisiyle donatıldı.
- 23 Ağustos - 13 Eylül 1921: Sakarya Meydan Muharebesi'ni zaferle yönetti.
- 19 Eylül 1921: TBMM tarafından "Mareşal" rütbesi ve "Gazi" unvanı verildi.
- 26 Ağustos 1922: Kocatepe'den Büyük Taarruz'u yönetmeye başladı.
- 30 Ağustos 1922: Başkomutanlık Meydan Muharebesi'nde (Dumlupınar) Yunan ordusunu kesin bir yenilgiye uğrattı.
- 9 Eylül 1922: Türk ordusu İzmir'e girdi.
- 1 Kasım 1922: TBMM, saltanatı kaldırma kararı aldı.
- 24 Temmuz 1923: Lozan Barış Antlaşması imzalandı.
Cumhuriyet ve Devrimler Dönemi (1923-1938)
- 29 Ekim 1923: Cumhuriyet ilan edildi. Gazi Mustafa Kemal, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı seçildi.
- 3 Mart 1924: Halifelik kaldırıldı ve Tevhid-i Tedrisat (Öğretim Birliği) Kanunu kabul edildi.
- 25 Kasım 1925: Şapka Kanunu kabul edildi.
- 30 Kasım 1925: Tekke, zaviye ve türbeler kapatıldı.
- 17 Şubat 1926: Türk Medeni Kanunu kabul edildi.
- 1 Kasım 1928: Latin harflerinin kabulüne ilişkin kanun (Harf Devrimi) çıkarıldı.
- 12 Nisan 1931: Türk Tarih Kurumu'nu kurdu.
- 12 Temmuz 1932: Türk Dil Kurumu'nu kurdu.
- 21 Haziran 1934: Soyadı Kanunu çıkarıldı.
- 24 Kasım 1934: TBMM tarafından kendisine "Atatürk" soyadı verildi.
- 5 Aralık 1934: Türk kadınlarına milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanındı.
- 15-20 Ekim 1927: Büyük Nutuk'u okudu.
Son Yılları ve Vefatı
- 1937: Hatay'ın anavatana katılması için yoğun diplomatik çaba harcadı.
- 10 Kasım 1938: Saat 09:05'te İstanbul Dolmabahçe Sarayı'nda hayata gözlerini yumdu.
- 21 Kasım 1938: Naaşı, büyük bir törenle Ankara'daki Etnografya Müzesi'ndeki geçici kabrine konuldu.
- 10 Kasım 1953: Naaşı, kendisi için yaptırılan ebedi istirahatgâhı Anıtkabir'e nakledildi.
