KFN Haberleri: Jeff Bezos'un Uzay Planı Suya Düştü! Yeni Roketi "New Glenn" İnfilak Etti!
Milyarderler arası uzay yarışında, Elon Musk'ın SpaceX'i 2025'te Starship ile yörünge testlerinde ilerlerken, Jeff Bezos'un Blue Origin'i için felaket çanları çalıyor. Yıllardır gecikmelerle boğuşan ve tüm şirketin geleceğinin bağlı olduğu devasa "New Glenn" roketi, Cape Canaveral'daki fırlatma rampasında gerçekleştirilen ilk tam kapsamlı statik ateşleme testinde feci bir şekilde infilak etti.Cape Canaveral'daki Launch Complex 36'dan yükselen alev topu, sadece 7 adet BE-4 motorunun ve roket prototipinin değil, aynı zamanda Jeff Bezos'un hem Amazon için planladığı "Project Kuiper" internet uydularının hem de NASA için söz verdiği "Mavi Ay" (Blue Moon) projesinin geleceğini de yok etti. Devasa roketin parçaları Atlantik Okyanusu'na dağılırken, Bezos'un on yıllık planı kelimenin tam anlamıyla "suya düştü".
Starship'e Rakip Olacaktı: New Glenn Neden Bu Kadar Önemliydi?
Jeff Bezos'un New Shepard ile yaptığı kısa "turistik" uzay uçuşlarını bir kenara bırakırsak, New Glenn, Blue Origin'in asıl "büyük" projesiydi. Bu roket, SpaceX'in Starship'ine ve Falcon Heavy'sine rakip olarak tasarlanmış, ağır yük (heavy-lift) kategorisinde bir canavardı.New Glenn'in başarılı olması, Bezos'un üç büyük hedefi için "olmazsa olmaz" bir şarttı:
- Project Kuiper (Amazon'un Starlink'i): Amazon'un, SpaceX'in Starlink'ine rakip olacak 3.200'den fazla uyduluk internet takımyıldızı projesi. Amazon'un bu uyduları yörüngeye yerleştirmek için FCC'ye (ABD Federal İletişim Kurulu) karşı yasal bir son tarihi (2026) vardı.
- Blue Moon (NASA'nın Ay Görevi): Blue Origin, NASA'nın Artemis V (2029-2030 civarı) görevinde astronotları Ay yüzeyine indirmek için milyarlarca dolarlık bir sözleşme kazanmıştı. Bu "Blue Moon" iniş aracı, sadece New Glenn roketiyle fırlatılmak üzere tasarlanmıştı.
- Ticari Fırlatmalar: Şirketin, SpaceX gibi diğer uydu operatörlerinden ve ulusal güvenlik ajanslarından milyarlarca dolarlık fırlatma ihaleleri alması gerekiyordu.
Faciaya Dönüşen Kritik Test: Ne Oldu?
Felaket, 2025'in son çeyreğinde, New Glenn'in ilk aşama (first stage) prototipinin 7 adet BE-4 motorunun tamamıyla birlikte test edildiği "tam süreli statik ateşleme" denemesi sırasında meydana geldi.Statik ateşleme, roketin fırlatma rampasına sabitlenerek motorlarının tam güçte çalıştırıldığı ve tüm sistemlerin "uçuşa hazır" olup olmadığını gösteren son ve en kritik yer testidir. Görgü tanıklarının raporlarına ve sızan telemetri verilerine göre, ateşlemenin başlamasından saniyeler sonra motor bölümlerinden birinde "anormal" bir basınç artışı tespit edildi.
Bu anormalliği, roketin yakıt tanklarında zincirleme bir reaksiyon ve devasa bir patlama izledi. Milyarlarca dolarlık test rampası hasar görürken, roketin kendisi tanınmaz hale geldi. Uzmanlar, felaketin kaynağının, geliştirilmesi yıllar süren ve ULA'nın Vulcan roketinde de sorunlara yol açan karmaşık "BE-4" metan motorlarındaki bir arıza olabileceği üzerinde duruyor.
Domino Etkisi: "Mavi Ay" ve "Project Kuiper" de Vuruldu!
Bu patlamanın yankıları, Cape Canaveral'ın çok ötesine geçti:- Project Kuiper Gecikmesi: New Glenn'in en az 2027-2028'den önce uçamayacağı artık kesinleşti. Amazon, yasal FCC son tarihini (2026) kaçırmamak için zaten ULA ve Arianespace gibi rakiplerinden "milyarlarca dolarlık" roket satın almak zorunda kalmıştı. Bu patlama, Bezos'un kendi uydularını fırlatmak için "kendi roketine" sahip olma hayalini belirsiz bir tarihe erteledi.
- NASA Artemis Programı Tehlikede: Asıl kriz NASA'da yaşanıyor. NASA'nın Ay'a dönüş (Artemis) programı, biri SpaceX Starship'e (ilk iniş için) diğeri Blue Origin Blue Moon'a (ikinci iniş için) dayalı iki ayaklı bir strateji üzerine kuruluydu. Şimdi, Blue Moon'u Ay'a götürecek olan roket (New Glenn) yok oldu. Bu durum, NASA'nın 2029-2030 planlarını tamamen altüst etti ve tüm yükü yeniden tek rakip olan SpaceX'in omuzlarına yıktı.
Sonuç: Bezos Geri Planda Kalırken, Musk Zirveye Çıktı
Jeff Bezos'un "Gradatim Ferociter" (Adım Adım, Hiddetle) şeklindeki yavaş ve metodik mottosu, Elon Musk'ın "hızlı hareket et ve bir şeyleri patlatarak öğren" felsefesi karşısında ağır bir yenilgi aldı. SpaceX, 2025 yılı içinde Starship ile birden fazla yörünge testi tamamlarken (hipotetik olarak), Blue Origin daha rampadaki ilk tam motor testini bile geçemedi.Bu patlama, Blue Origin'in sadece bir prototipi değil, aynı zamanda milyarlarca dolarlık sözleşmeleri, güvenilirliğini ve uzay yarışındaki yerini de havaya uçurdu.
Sizce Jeff Bezos'un bu son başarısızlığı, Blue Origin'in SpaceX ile olan yarışta havlu atması anlamına mı geliyor? Yoksa bu devasa patlama ve gecikmeler, roket geliştirmenin normal bir parçası mı? Yorumlarınızı bekliyoruz!
