Facebook'un Arkadaş Öneri Algoritması: Herkesi Nereden Tanıyor?
Facebook'un "Tanıyor Olabileceğin Kişiler" bölümünde, yıllardır görmediğiniz bir ilkokul arkadaşınızı, hiç telefon numarasını kaydetmediğiniz bir iş arkadaşınızı ve hatta sadece bir kez aynı ortamda bulunduğunuz birini gördüğünüzde muhtemelen siz de şaşırmışsınızdır. Peki, Facebook bu kadar isabetli tahminleri nasıl yapıyor? Bu durum bir tesadüf mü, yoksa ardında karmaşık bir veri analizi mi yatıyor?Bu rehberde, Facebook'un bu gizemli arkadaş önerme algoritmasının arkasındaki teknolojiyi, kullandığı veri kaynaklarını ve bu önerileri nasıl kontrol edebileceğinizi detaylıca inceleyeceğiz.
1. Algoritmanın Temel Direkleri: En Bilinen Faktörler
Algoritmanın en güçlü ve en bariz sinyalleri, doğrudan Facebook üzerinde gerçekleştirdiğiniz eylemlerden gelir.- Ortak Arkadaşlar (En Güçlü Sinyal): Bu, listenin en başında yer alır. İki kişinin çok sayıda ortak arkadaşı olması, birbirlerini tanıma ihtimallerinin çok yüksek olduğu anlamına gelir. Algoritma, sadece ortak arkadaş sayısına değil, bu arkadaşlıkların ne kadar yakın olduğuna da bakar.
- Ağ Bilgileri (Okul, İş Yeri, Şehir): Profilinize eklediğiniz lise, üniversite, eski veya mevcut iş yeri gibi bilgiler, aynı ağda bulunan diğer kişilerin size önerilmesi için kullanılır. Örneğin, "X Lisesi 2010 Mezunları" ağındaysanız, o ağdaki diğer kişiler size önerilebilir.
- Grup Üyelikleri ve Etkinlikler: Katıldığınız Facebook grupları veya "katıldım" olarak işaretlediğiniz etkinlikler, ortak ilgi alanlarına veya ortak bir geçmişe sahip olduğunuzun güçlü bir göstergesidir. Aynı yerel hobi grubundaki veya aynı konsere katılmış kişiler birbirlerine önerilebilir.
- Etiketlendiğiniz Fotoğraflar: Aynı fotoğrafta etiketlenmeniz, gerçek hayatta aynı anda aynı yerde bulunduğunuzu kanıtlar. Bu, algoritma için çok değerli bir veridir.
2. Gizli Kahraman: Telefon Rehberiniz
Facebook'un en isabetli tahminlerinin arkasındaki en büyük güçlerden biri, sizin veya arkadaşlarınızın yüklediği kişi listeleridir.- Yüklenmiş Kişiler: Facebook veya Messenger'a "Kişileri Yükle" izni verdiyseniz, telefon rehberinizdeki tüm isimler, telefon numaraları ve e-posta adresleri Facebook'un sunucularıyla senkronize edilir. Rehberinizde kayıtlı olan ancak Facebook'ta arkadaş olmadığınız kişiler size hemen önerilmeye başlar.
- Gölge Profiller (Shadow Profiles): En şaşırtıcı önerilerin kaynağı genellikle budur. Siz kişi listenizi Facebook ile paylaşmamış olsanız bile, telefon numaranızın kayıtlı olduğu bir arkadaşınız kendi rehberini yüklediyse, Facebook artık sizin o kişiyle bağlantılı olduğunuzu bilir. Bu sayede, sizin rehberinizde olmayan ama ortak bir arkadaşınızın rehberinde olan kişiler bile size önerilebilir.
3. Tartışmalı Faktörler: İşin "Ürkütücü" Kısmı
Bu faktörler, Facebook tarafından her zaman açıkça kabul edilmese de kullanıcı deneyimleri ve teknik analizlerle varlığı büyük ölçüde tahmin edilmektedir.- Konum Verileri: Telefonunuzun GPS'ini kullanarak Facebook'un konumunuza erişmesine izin verdiyseniz, algoritma sık sık aynı yerlerde bulunduğunuz kişileri size önerebilir. Örneğin, her gün aynı kafeye giden veya aynı spor salonuna üye olan iki kişi, başka hiçbir ortak noktaları olmasa bile birbirlerine önerilebilir.
- Profil Ziyaretleri (Facebook Yalanlıyor): "Birinin profiline bakarsam, ona arkadaş olarak önerilir miyim?" sorusu en büyük efsanelerden biridir. Facebook, arkadaş önerileri için profil ziyaretlerini kullanmadığını resmi olarak defalarca belirtmiştir. Genellikle bu hissin nedeni, profiline baktığınız kişiyle zaten ortak arkadaş, ortak grup gibi başka birçok görünmez bağınızın olmasıdır.
- Aynı Wi-Fi Ağına Bağlanmak: Kısa bir süreliğine de olsa, bir kafede, havaalanında veya bir arkadaşınızın evinde aynı Wi-Fi ağına bağlandığınız kişiler, fiziksel olarak yakın olduğunuzun bir işareti olarak kullanılabilir.
4. Önerileri Nasıl Kontrol Edebilirsiniz?
Bu öneriler üzerinde tam bir kontrol sahibi olmasanız da, algoritmanın kullandığı verileri sınırlandırabilirsiniz.- Kişi Yüklemeyi Kapatın: Facebook ve Messenger ayarlarından "Kişileri Yükle" özelliğini devre dışı bırakın ve daha önce yüklenmiş kişileri silin.
- Konum İzinlerini Yönetin: Telefonunuzun ayarlarından Facebook uygulamasının konumunuza erişimini "Asla" veya "Uygulamayı Kullanırken" olarak kısıtlayın.
- Profil Bilgilerinizi Gözden Geçirin: Herkese açık okul veya iş yeri bilgilerinizi sınırlandırmak, bu ağlar üzerinden gelecek önerileri azaltabilir.
- Önerileri Gizleyin: Beğenmediğiniz bir önerinin yanındaki "X" işaretine basarak o kişiyi listenizden kaldırabilirsiniz.
Peki siz bu konuda ne düşünüyorsunuz?
