"CRITICAL_PROCESS_DIED" Mavi Ekranı

Windows "CRITICAL_PROCESS_DIED" Mavi Ekran Hatası (0x000000EF) Detaylı Rehber​

"CRITICAL_PROCESS_DIED" (Hata Kodu: 0x000000EF), Windows kullanıcılarının karşılaşabileceği en ciddi Mavi Ekran (BSOD - Blue Screen of Death) hatalarından biridir. Bu hata, Windows'un çalışmaya devam edebilmesi için hayati önem taşıyan bir sistem işleminin (process) beklenmedik bir şekilde durduğunu veya bozulduğunu gösterir.

Sistem, bu kritik bileşen olmadan çalışamayacağı için, daha fazla veri bozulmasını veya donanım hasarını önlemek amacıyla kendini hemen durdurur ve mavi ekranı gösterir.

"Kritik İşlem" (Critical Process) Nedir?​

Windows, işletim sisteminin çekirdek işlevlerini yürüten birçok arka plan işlemine dayanır. Bunlardan bazıları o kadar önemlidir ki, durmaları veya hatalı çalışmaları tüm sistemin çökmesine neden olur. Bu "kritik" işlemler şunları içerebilir:

• csrss.exe (Client Server Runtime Process)
• wininit.exe (Windows Start-Up Application)
• services.exe (Service Control Manager)
• lsass.exe (Local Security Authority Process)
• winlogon.exe (Windows Logon Application)

Bu işlemlerden herhangi biri çökerse, Windows "CRITICAL_PROCESS_DIED" hatasını tetikler.

Başlıca Nedenleri Nelerdir?​

Bu hatanın kaynağı genellikle yazılımsaldır ancak donanım sorunları da tetikleyici olabilir.

1. Bozuk Sistem Dosyaları: En yaygın nedendir. Windows güncelleştirmeleri, ani güç kesintileri veya disk hataları nedeniyle hayati sistem dosyaları bozulabilir.
2. Hatalı veya Uyumsuz Sürücüler (Drivers): Yakın zamanda güncellenen (veya eski/uyumsuz) bir donanım sürücüsü (özellikle Ekran Kartı, Depolama veya Yonga Seti sürücüleri) bu hataya yol açabilir. Sürücü, sistemin kritik bir bölümüne hatalı veri yazmaya çalışabilir.
3. Donanım Arızaları:
   • Bozuk RAM (Bellek): Arızalı bir RAM modülü, kritik işlemlerin verilerinin bellekte bozulmasına neden olabilir.
   • Hatalı Sabit Disk veya SSD: Diskteki bozuk sektörler (bad sectors) veya SSD'nin arızalanması, sistem dosyalarının okunamamasına veya yanlış okunmasına yol açabilir.
4. Kötü Amaçlı Yazılımlar (Malware): Bazı virüsler veya rootkit'ler, sistemin çekirdek işlemlerine müdahale ederek onları bozmaya veya sonlandırmaya çalışır.
5. Antivirüs veya Güvenlik Yazılımları: Bazen, bir güvenlik yazılımı yanlışlıkla (false-positive) önemli bir Windows işlemini tehdit olarak algılayıp engellemeye çalışabilir.

Detaylı Çözüm Adımları​

Bu hatayı gidermek için aşağıdaki adımları sırasıyla uygulayabilirsiniz. Bazı adımlar için Windows'u Güvenli Mod'da başlatmanız gerekebilir.

Adım 1: Güvenli Modda Başlatma​

Eğer Windows normal şekilde açılmıyorsa, ilk denemeniz gereken budur. Güvenli Mod, Windows'u sadece temel sürücülerle başlatır.

• Bilgisayarınız açılırken Windows logosunu gördüğünüzde reset tuşuna basın veya gücü kesin. Bunu 2-3 kez tekrarladığınızda sistem otomatik olarak "Otomatik Onarım" ekranına geçecektir.
• Buradan Gelişmiş seçenekler > Sorun Gider > Gelişmiş seçenekler > Başlangıç Ayarları > Yeniden Başlat adımlarını izleyin.
• Yeniden başlatma sonrası 5 veya F5 tuşuna basarak Ağ ile Güvenli Mod'u seçin.

Eğer bilgisayar Güvenli Mod'da açılırsa ve mavi ekran vermezse, sorun büyük ihtimalle bir sürücü veya üçüncü parti yazılımdır.

Adım 2: Sistem Dosyalarını Onarma (SFC ve DISM)​

Bu, "CRITICAL_PROCESS_DIED" hatası için en önemli adımdır.

1. Başlat menüsüne "cmd" yazın, Komut İstemi'ne sağ tıklayın ve Yönetici olarak çalıştır'ı seçin. (Güvenli Mod'daysanız bunu direkt yapabilirsiniz).
2. İlk olarak, Windows sistem imajını onarmak için DISM komutunu çalıştırın:
   DISM /Online /Cleanup-Image /RestoreHealth
   
   (Bu işlem internet bağlantısı gerektirebilir ve biraz zaman alabilir.)
3. DISM tamamlandıktan sonra, Sistem Dosyası Denetleyicisi'ni (SFC) çalıştırın:
   sfc /scannow
   
   
4. SFC, bozuk sistem dosyalarını bulup onarmaya çalışacaktır. İşlem bitince bilgisayarı yeniden başlatın.

Adım 3: Disk ve Bellek (RAM) Testleri​

Donanım sorunlarını ekarte etmek kritik öneme sahiptir.

Disk Kontrolü (CHKDSK):

1. Yönetici olarak bir Komut İstemi açın.
2. Şu komutu girin ve Enter'a basın:
   chkdsk /f /r C:
   
   
3. Diskin kullanımda olduğunu ve yeniden başlatmada taramayı zamanlamak isteyip istemediğinizi soracaktır. E (Evet) yazıp Enter'a basın.
4. Bilgisayarınızı yeniden başlattığınızda, Windows açılmadan önce disk taraması başlayacaktır. Bu işlem uzun sürebilir.

Bellek (RAM) Testi:

1. Başlat menüsüne "Windows Bellek Tanılama" (veya "Windows Memory Diagnostic") yazın ve aracı açın.
2. "Şimdi yeniden başlat ve sorunları denetle" seçeneğini seçin.
3. Bilgisayarınız yeniden başlayacak ve RAM modüllerinizi test edecektir. Eğer herhangi bir hata bulunursa, büyük ihtimalle arızalı RAM modül(ler)inizi değiştirmeniz gerekecektir.

Adım 4: Sürücüleri Güncelleme veya Geri Alma​

Hata yakın zamanda başladıysa, sorumlu olan yeni güncellenmiş bir sürücü olabilir.

1. Aygıt Yöneticisi'ni açın (Başlat'a sağ tıklayarak bulabilirsiniz).
2. Özellikle "Görüntü bağdaştırıcıları" (Ekran Kartı), "Disk sürücüleri" ve "Depolama denetleyicileri" altındaki cihazlara bakın.
3. Yakın zamanda güncellediğiniz bir sürücüye sağ tıklayın, Özellikler > Sürücü sekmesine gidin.
4. Eğer seçenek aktifse Sürücüye Geri Dön (Roll Back Driver) seçeneğini deneyin.
5. Eğer bu mümkün değilse veya sorun devam ederse, bilgisayarınızın (veya donanımın) üreticisinin web sitesinden (Nvidia, AMD, Intel, Dell, HP vb.) en güncel sürücüleri indirip kurun.

Adım 5: Sistem Geri Yükleme​

Eğer sorun başlamadan önce oluşturulmuş bir Sistem Geri Yükleme noktanız varsa, bu sizi hızlıca çözüme ulaştırabilir.

1. Başlat'a "Denetim Masası" yazın ve açın.
2. "Kurtarma" > "Sistem Geri Yüklemeyi Aç" seçeneğine tıklayın.
3. Hatanın başlamasından önceki bir tarihi seçerek sistemi o noktaya geri yükleyin. Bu işlem programlarınızı etkileyebilir ancak kişisel dosyalarınızı (genellikle) etkilemez.

Adım 6: Kötü Amaçlı Yazılım Taraması​

Güvenli Mod'dayken (tercihen Ağ ile Güvenli Mod) Windows Defender veya Malwarebytes gibi güvenilir bir antivirüs yazılımı ile tam sistem taraması yapın.

Adım 7: Son Çareler (Sıfırlama veya Temiz Kurulum)​

Yukarıdaki adımların hiçbiri işe yaramazsa, yazılımsal sorunu kökten çözmek için son seçeneklere yönelmeniz gerekebilir:

1. Bu Bilgisayarı Sıfırla: Ayarlar > Güncelleştirme ve Güvenlik > Kurtarma > Bu bilgisayarı sıfırla yolunu izleyin. "Dosyalarımı sakla" seçeneğini deneyebilirsiniz, ancak en etkilisi "Her şeyi kaldır" olacaktır (verilerinizi yedeklediğinizden emin olun).
2. Temiz Kurulum (Clean Install): Bir USB bellek kullanarak Windows'u tamamen silip yeniden kurmaktır. Bu, tüm yazılımsal sorunları %100 ortadan kaldırır. Eğer temiz kurulumdan sonra bile bu hatayı alıyorsanız, sorun %99 donanımsaldır (genellikle anakart veya RAM).