KFN Haberleri: Windows Sınıfta Kaldı: ROG Ally X Linux Performansı Windows 11’i Geçti!
El konsolu pazarında 2024'ün en çok konuşulan cihazlarından biri olan ASUS ROG Ally X, donanımsal gücüyle (özellikle 80Wh devasa bataryası ve 24GB RAM'i ile) büyük beğeni topladı. Ancak, bu güçlü donanım, kutudan çıktığı işletim sistemi olan Windows 11'in hantallığı ve kaynak tüketimi nedeniyle tam potansiyeline ulaşamıyordu. Bugün yayınlanan kapsamlı topluluk testleri ve kıyaslamalar, acı bir gerçeği ortaya koydu: ROG Ally X, Windows 11'in prangalarından kurtulup Linux tabanlı işletim sistemleriyle çalıştırıldığında adeta "şaha kalkıyor".KFN Haberleri olarak, bu şaşırtıcı performans farkının perde arkasını, hangi oyunlarda mucizeler yarattığını ve neden Microsoft'un el konsolu pazarında "sınıfta kaldığını" 1000 kelimede detaylıca analiz ediyoruz.
Bölüm 1: Sorun: Windows 11 Neden Bir "El Konsolu" İşletim Sistemi Değil?
ASUS ROG Ally X, Steam Deck'in aksine, Valve'ın özel SteamOS'u yerine "her işi yapan" Windows 11 ile piyasaya sürüldü. Kağıt üzerinde bu, Xbox Game Pass'ten Epic Games'e kadar her platformu sorunsuzca çalıştırabilmek anlamına geliyordu. Ancak pratikte, kullanıcılar Windows'un bir el bilgisayarı için ne kadar optimize edilmemiş olduğunu acı bir şekilde tecrübe etti.1. Kaynak Tüketimi ve "RAM Canavarı":Windows 11, arka planda çalışan yüzlerce işlem (Defender taramaları, telemetri verileri, sistem güncellemeleri, widget'lar) ile tam bir kaynak oburudur. Cihaz boştayken bile, işletim sistemi 6GB ila 8GB arasında RAM tüketebilmektedir. ROG Ally X'in 24GB LPDDR5X RAM'e sahip olması bu sorunu hafifletse de, asıl darbe APU'ya vurulur.
AMD Z1 Extreme APU'su, CPU ve GPU (RDNA 3 grafikleri) için bu 24GB'lık birleşik RAM havuzunu kullanır. Windows'un 8GB'a yakın bir kısmı "rezerve etmesi", oyunlar için hayati önem taşıyan VRAM (Video RAM) kapasitesini doğrudan kısıtlar. Bu durum, özellikle modern AAA oyunlarda ciddi doku yükleme sorunlarına (texture streaming) ve takılmalara (stuttering) yol açar.
2. Hantallık ve Kullanıcı Deneyimi:Windows 11, bir fare ve klavye için tasarlanmıştır. ASUS'un Armoury Crate yazılımı, bu masaüstü deneyimini bir konsol arayüzüne benzetmek için "yama" görevi görse de, altta yatan sorunları çözemez. Hızlı ayarlara erişmek, TDP (güç tüketimi) değiştirmek veya basit bir oyundan çıkmak bile Windows'un hantallığıyla birleştiğinde "akıcı" bir konsol deneyiminden çok "sıkıntılı bir PC" deneyimi sunar.
3. Performans Tutarsızlığı:Oyunun en heyecanlı yerinde, Windows Update'in aniden bir işlem başlatması veya bir arka plan hizmetinin CPU'ya yüklenmesi, kare hızlarında ani ve sinir bozucu düşüşlere (frame drops) neden olur. Bu öngörülemezlik, rekabetçi oyunlarda kabul edilemez bir durumdur.
Bölüm 2: Çözüm: "Bazzite" ve "Nobara" Gibi Linux Dağıtımları
Steam Deck'in başarısının sırrı, donanımı kadar Arch Linux tabanlı SteamOS işletim sistemiydi. Bu "tek işi oyun" olan yalın sistem, Windows'un tüm hantallığından uzaktı. ROG Ally X topluluğu da bu felsefeyi benimsedi ve cihaz için optimize edilmiş Linux dağıtımları hızla popülerleşti.İki dağıtım öne çıkıyor: Bazzite ve Nobara Project.
- Bazzite: Fedora tabanlı, SteamOS'un "değişmez" (atomic/immutable) yapısını taklit eden bu sistem, Steam Deck'in arayüzünü (GameScope) ROG Ally X'e getiriyor. "Sadece çalışır" felsefesiyle tasarlanmıştır ve donanım uyumluluğu için gerekli tüm sürücüleri (Mesa AMD sürücüleri dahil) hazır sunar.
- Nobara Project: Yine Fedora tabanlı olan ancak "Glorious Eggroll" olarak bilinen ünlü Linux geliştiricisi tarafından yönetilen bu proje, en son oyun yamalarını, kernel (çekirdek) optimizasyonlarını ve en güncel AMD sürücülerini barındırır. Performans konusunda en iddialı dağıtımlardan biridir.
Bölüm 3: Performans Analizi: Rakamlar Yalan Söylemez
Bağımsız teknoloji kanalları ve "benchmarker"lar tarafından yapılan testler, Linux'un ROG Ally X üzerindeki üstünlüğünü kanıtladı.Test 1: RAM ve VRAM YönetimiBu, en net zafer. Linux (Bazzite) yüklü bir Ally X'te, oyunlar Windows'a kıyasla çok daha fazla VRAM'e erişebildi. Windows'ta 8GB VRAM'e sıkışan oyunlar (sistemin 16GB'ı rezerve etmesi sonucu), Linux'ta 12GB veya 14GB VRAM'i rahatça kullanabildi. Bu, 4K doku paketleri kullanan oyunlarda takılmaları (stuttering) neredeyse tamamen ortadan kaldırdı.
Test 2: Ham FPS (Kare/Saniye) ArtışıValve'ın geliştirdiği "Proton" adlı uyumluluk katmanı sayesinde, Windows oyunları Linux altında neredeyse kayıpsız, hatta bazen daha performanslı çalışıyor.
- Cyberpunk 2077: Düşük-orta ayarlarda, aynı TDP (15W) limitinde, Windows 11 ortalama 45 FPS alırken, Nobara Linux ortalama 51 FPS almayı başardı. Daha da önemlisi, Windows'taki %1 düşük (en kötü takılma anı) kare hızı 28 FPS'e düşerken, Linux'ta 35 FPS'in altına inmedi. Bu, çok daha akıcı bir deneyim demek.
- Elden Ring: Linux, Valve'ın "shader pre-caching" (gölgelendirici ön yükleme) teknolojisi sayesinde oyundaki meşhur takılma sorununu tamamen çözdü. Performans, Windows'a göre %10 ila %15 arasında daha yüksekti.
- Baldur's Gate 3 (Act 3): Oyunun en CPU-yoğun bölümü olan Act 3'te, Windows 11 ciddi darboğaz yaşarken, Linux'un daha verimli CPU çekirdeği yönetimi sayesinde kare hızları %20'ye varan oranda daha yüksekti.
Bölüm 4: Madalyonun Diğer Yüzü: Linux Nerede Sınıfta Kalıyor?
Tüm bu performans artışına rağmen, ROG Ally X'e Linux kurmak "herkes için" mükemmel bir çözüm değil. Windows 11'in hâlâ vazgeçilmez olduğu alanlar mevcut.1. Anti-Cheat (Hile Koruma) Engeli:Linux'un aşamadığı en büyük duvar. Call of Duty (Ricochet), Destiny 2 (BattleEye), Valorant (Vanguard) ve PUBG gibi popüler çevrimiçi oyunlar, kernel (çekirdek) seviyesinde çalışan hile koruma yazılımları kullandığı ve bu yazılımların Proton/Linux ile uyumsuzluğu nedeniyle kesinlikle çalışmamaktadır. Eğer ana oyunlarınız bunlarsa, Windows'a mecbursunuz.
2. Xbox Game Pass (Yerel Kurulum):Windows'un en büyük avantajı, Xbox Game Pass oyunlarını yerel olarak kurabilmektir. Linux'ta ise Game Pass, sadece xCloud (bulut akışı) üzerinden çalışır. Bu, hem internet bağlantısı gerektirir hem de yerel kurulumun sunduğu gecikmesizlik ve görüntü kalitesini sunamaz.
3. Donanım Uyumluluğu:ROG Ally X yeni bir cihaz olduğu için, Linux topluluğunun tüm donanımları (parmak izi okuyucu, özel makro tuşları, ASUS yazılımıyla senkronize RGB ışıklar) %100 çalıştırması zaman alır. İlk kurulumlar biraz "uğraştırıcı" olabilir.
Sonuç: Kazanan Kim?
Testler net bir şekilde gösteriyor ki; ROG Ally X'in donanımı, Windows 11 işletim sistemi için "fazla iyi". Microsoft, el konsolları için özel, yalın ve optimize bir "Windows 11 Game Mode" sürümü çıkarmadığı sürece, performans tacını Linux'a kaptırmaya devam edecek.Eğer önceliğiniz en yüksek ham performans, daha uzun pil ömrü ve Steam kütüphanenizdeki oyunlarsa, Linux (Bazzite veya Nobara) ROG Ally X'i bir "iyi Windows el bilgisayarından" alıp, gerçek bir "Steam Deck Katili"ne dönüştürüyor.
Ancak, "uğraşmak istemiyorum", "Game Pass benim her şeyim" veya "Call of Duty oynamadan duramam" diyorsanız, Windows 11'in getirdiği performans kaybına ve hantallığına katlanmak zorundasınız.
Peki Siz Bu Konuda Ne Düşünüyorsunuz?
