Sistem Dosyalarının Bozulması (SFC /scannow Hatası) ve DISM ile Derinlemesine Onarım Yöntemleri: Kapsamlı Rehber.
Bilgisayar kullanıcılarının karşılaştığı en kritik ve görünmez sorunlardan biri, işletim sisteminin çalışması için hayati önem taşıyan çekirdek sistem dosyalarının bozulmasıdır. Bu durum, genellikle mavi ekran hataları (BSOD), uygulama çökmeleri, performans düşüşleri veya Başlat Menüsü gibi temel arayüz bileşenlerinin çalışmaması şeklinde kendini gösterir. Windows, bu bozulmaları gidermek için Sistem Dosyası Denetleyicisi (SFC) aracını sunar; ancak SFC'nin "bazı dosyaları onaramadı" uyarısı vermesi, sorunun kökünün daha derinde olduğunu ve DISM (Dağıtım Görüntüsü Hizmet ve Yönetimi) gibi daha güçlü bir araca ihtiyaç duyulduğunu gösterir. Bu makalede, sistem dosyası bozulmalarının nedenlerini, SFC'nin hata verdiğinde atılması gereken adımları ve DISM komutunun doğru kullanımını detaylıca ele alacağız.1. Sistem Dosyası Bozulmasının Nedenleri
Sistem dosyaları, rastgele veya sebepsiz yere bozulmaz. Arkasında genellikle donanımsal ya da yazılımsal tetikleyiciler vardır.- Ani Güç Kesintileri ve Yanlış Kapatmalar:
- Sorun: Windows, kritik bir yazma işlemi sırasında (özellikle güncelleme veya yükleme) aniden kapanırsa, işlem tamamlanamaz ve dosya hasarlı kalır.
- Etki: Bu durum, sistemin bir sonraki açılışta kritik bileşenleri yükleyememesine neden olabilir.
- Bozuk Windows Güncellemeleri:
- Sorun: Yeni bir Windows güncellemesi veya yama yüklenirken oluşan hatalar, sistem dosyalarını orijinal kaynağıyla çakıştırarak bozar.
- Etki: Başlat menüsü, arama çubuğu gibi kabuk (shell) bileşenlerinde işlev kaybı yaşanır.
- Kötü Amaçlı Yazılımlar (Malware):
- Sorun: Virüsler, fidye yazılımları veya casus yazılımlar, kendilerini gizlemek veya sistemi felç etmek amacıyla yasal sistem dosyalarını değiştirir veya siler.
- Etki: Kritik fonksiyonların çalışmaması, güvenlik duvarının devre dışı kalması.
- Donanımsal Arızalar (RAM veya Depolama):
- Sorun: Hatalı RAM modülleri (Bozuk RAM hücreleri) veya bozulan disk sektörleri (HDD/SSD), sistem dosyaları diske yazılırken verilerin doğru aktarılmasını engelleyebilir.
- Etki: Mavi ekran hataları (özellikle MEMORY_MANAGEMENT veya NTFS_FILE_SYSTEM).
2. SFC /scannow Komutu ve Hata Anları
SFC, bozuk sistem dosyalarını Windows'un yerel önbelleğinde tutulan sağlıklı bir kopyasıyla değiştirmek için tasarlanmıştır. Ancak SFC her zaman başarılı olamaz.- SFC Komutunun Çalıştırılması:
- Yöntem: Yönetici olarak Komut İstemi'ni veya PowerShell'i açın ve sfc /scannow komutunu çalıştırın.
- Başarılı Sonuç: "Windows Kaynak Koruması herhangi bir bütünlük ihlali bulamadı." veya "Bozuk dosyalar bulundu ve başarıyla onarıldı." mesajını alırsınız.
- Başarısız Sonuç: "Windows Kaynak Koruması bozuk dosyalar buldu ancak bazılarını onaramadı." mesajı, SFC'nin onarım için ihtiyaç duyduğu kaynak dosyasının (Component Store/Depo) da bozulduğu anlamına gelir.
- Onarımın Başarısız Olmasının Anlamı:
- SFC'nin onarım için başvurduğu kaynaklar (WinSxS klasöründeki bileşen deposu) hasar görmüştür. SFC, kendini iyileştiremediği için bu noktada DISM aracına geçmek zorunludur.
3. DISM (Dağıtım Görüntüsü Hizmet ve Yönetimi) ile Onarım
DISM, SFC'den daha güçlüdür çünkü bozuk yerel dosyaları onarmak için Windows Update sunucularından sağlıklı, güncel dosyaları çekebilir.- DISM Komutunun Amacı:
- DISM, işletim sisteminin temel görüntüsünü (image) analiz eder ve onarır. SFC'nin başarılı olması için gereken temiz kaynakları sağlar.
- Temel DISM Komutları (Sırasıyla Çalıştırılmalı):
- Sağlık Kontrolü (CheckHealth): Bu komut, bileşen deposunda herhangi bir hasar olup olmadığını hızlıca kontrol eder.
DISM /Online /Cleanup-Image /CheckHealth
- Sağlık Taraması (ScanHealth): Bu, daha derinlemesine bir taramadır ve hasarın boyutu hakkında daha kesin bilgi verir. Tarama biraz zaman alabilir.
DISM /Online /Cleanup-Image /ScanHealth
- Görüntü Onarımı (RestoreHealth): Bu kritik komut, Windows Update sunucularına bağlanarak bozuk görüntü dosyalarını indirir ve onarır. İnternet bağlantısı gerektirir ve tamamlanması biraz zaman alabilir.
DISM /Online /Cleanup-Image /RestoreHealth
- Sağlık Kontrolü (CheckHealth): Bu komut, bileşen deposunda herhangi bir hasar olup olmadığını hızlıca kontrol eder.
- DISM İşleminden Sonraki Adım:
- DISM komutu başarıyla tamamlandıktan sonra, sistemi yeniden başlatın. Ardından sfc /scannow komutunu tekrar çalıştırın. DISM, SFC için gerekli kaynakları onardığı için, SFC'nin bu ikinci denemede tüm bozuk dosyaları başarıyla onarması beklenir.
4. Son Çare: Windows Onarım Yükseltmesi (In-Place Upgrade)
DISM ve SFC dahil hiçbir komutun sorunu çözemediği durumlarda, bozulma o kadar yaygındır ki, sistemin temelini yeniden yazmak gerekir.- Yöntem: Mevcut Windows sürümünüzün kurulum medyası (USB veya ISO) kullanılarak bir "Onarım Yükseltmesi" (In-Place Upgrade) yapılır.
- İşlem: Bu işlem, mevcut ayarlarınızı, kişisel dosyalarınızı ve kurulu uygulamalarınızı koruyarak, yalnızca işletim sisteminin tüm çekirdek dosyalarını temiz bir kopyayla değiştirir. Bu, verilerinizi kaybetmeden sistemi sıfırlamanın en etkili yoludur.
