Program "Çalışmayı Durdurdu" Hatası: Windows'un En Bilindik Çökme Mesajının Ardındaki Nedenler ve Kesin Çözüm Yolları
Hemen hemen her Windows kullanıcısının karşılaştığı o meşhur pencere: Bir programı kullanırken aniden donar ve "Program 'X' çalışmayı durdurdu. Windows soruna bir çözüm arıyor..." şeklinde bir uyarı belirir. Genellikle "çözüm" bulunamaz ve tek seçenek programı kapatmaktır. Bu hata, programın açılır açılmaz çökmesinden veya "Yanıt Vermiyor" (donma) durumundan farklıdır. Burada, işletim sistemi programın kurtarılamaz bir hataya düştüğünü tespit etmiş ve onu kontrollü bir şekilde sonlandırmıştır. Bu can sıkıcı hatanın arkasında genellikle bellek çakışmaları, sürücü uyumsuzlukları veya bozuk sistem dosyaları yatar. İşte bu hatanın nedenleri ve çözümleri.1. "Çalışmayı Durdurdu" Hatası Tam Olarak Nedir? (APPCRASH)
Bu hata teknik olarak "APPCRASH" (Application Crash) olarak bilinir. Bir program, işlem yaparken beklemediği bir durumla karşılaştığında (örneğin, olmayan bir bellek adresine erişmeye çalıştığında, bir .dll dosyasıyla çakıştığında veya donanımdan hatalı bir veri aldığında) Windows'un hata yakalama mekanizması (Windows Error Reporting) devreye girer. İşletim sistemi, bu hatanın tüm sistemi kilitlemesini engellemek için programı durdurur ve size o meşhur pencereyi gösterir.2. Olay Görüntüleyicisi: Sorunun Kaynağını Bulmak
Bu hatanın çözümündeki ilk ve en önemli adım, "neden" çöktüğünü anlamaktır.- Başlat'a Olay Görüntüleyicisi (Event Viewer) yazın ve açın.
- Soldaki menüden Windows Günlükleri > Uygulama bölümüne gidin.
- Orta panelde, "Hata" (Error) veya "Kritik" (Critical) olarak işaretlenmiş, programınızın adıyla eşleşen en son kaydı bulun.
- Hatanın üzerine tıkladığınızda, alt kısımdaki "Genel" sekmesinde "Hatalı Uygulama Adı" (program.exe) ve çok daha önemlisi "Hatalı Modül Adı" (Faulting Module Name) yazar.
- ntdll.dll veya kernel32.dll: Genellikle bozuk Windows sistem dosyaları veya donanım (RAM) sorunları.
- nvwgf2umx.dll (NVIDIA) veya atioglxx.dll (AMD): Ekran kartı sürücünüzün çakıştığını gösterir.
- Bilinmeyen bir .dll (örn: xvid.dll): Üçüncü parti bir yazılımın (bu örnekte video codec) çakıştığını gösterir.
3. En Yaygın Neden: Sürücü (Driver) Uyumsuzlukları
"Çalışmayı Durdurdu" hatalarının büyük çoğunluğu, özellikle oyunlarda ve grafik programlarında, ekran kartı sürücülerinden kaynaklanır.- Sorun: Ekran kartı sürücünüzün (NVIDIA, AMD, Intel) güncel olmaması veya en son güncellemenin programla uyumsuz olması. Bazen ses kartı sürücüleri de bu çakışmalara neden olabilir.
- Çözüm: Ekran kartı sürücünüzü üreticinin (NVIDIA/AMD) web sitesinden tamamen kaldırın (DDU - Display Driver Uninstaller kullanmak en temiz yoldur) ve en güncel sürümü temiz bir kurulumla yeniden yükleyin.
4. Bozuk Sistem Dosyaları (SFC ve DISM)
Eğer "Hatalı Modül" ntdll.dll gibi kritik bir Windows dosyasıysa, işletim sisteminizde bozulma var demektir.- Sorun: Windows'un çalışması için gereken temel sistem dosyaları hasar görmüş veya eksilmiş olabilir.
- Çözüm: Komut İstemi'ni (CMD) yönetici olarak çalıştırın ve sırasıyla şu iki komutu girin:
- sfc /scannow (Bozuk dosyaları bulur ve onarır)
- DISM /Online /Cleanup-Image /RestoreHealth (SFC'nin onaramadığı daha derin sistem imajı bozulmalarını onarır)
5. Veri Yürütme Engellemesi (DEP) Çakışması
Data Execution Prevention (DEP), Windows'un programların belleğin korunmuş alanlarına zararlı kod çalıştırmasını engelleyen bir güvenlik özelliğidir. Bazen eski veya meşru programları yanlışlıkla engeller.- Sorun: DEP, programın normal bir bellek işlemini "tehdit" olarak algılar ve onu durdurur.
- Çözüm: Sistem > Gelişmiş Sistem Ayarları > Performans (Ayarlar) > Veri Yürütme Engellemesi sekmesine gidin. "Seçtiklerim dışında kalan tüm Windows programları ve hizmetleri için DEP'yi aç" seçeneğini işaretleyin. "Ekle..." butonuna basarak "Çalışmayı Durdurdu" hatası veren programın .exe dosyasını listeye ekleyin ve sistemi yeniden başlatın.
6. Programın Kendi Dosyalarının Bozulması
Bazen sorun ne Windows'ta ne de sürücülerdedir; programın kendisi bozuktur.- Sorun: Programın kurulum dosyaları eksik, ayar dosyaları (config) bozulmuş veya programın ihtiyaç duyduğu bir bağımlılık (Bkz: Visual C++ Redistributable) eksiktir.
- Çözüm: Programı Denetim Masası'ndan kaldırın. Program Files ve AppData klasörlerinden kalıntılarını temizleyin ve programın en güncel sürümünü resmi sitesinden indirip yeniden kurun.
