Keylogger Şüphesi: Nedir, Nasıl Tespit Edilir ve Korunulur?
"Keylogger" (Klavye Dinleyici), bir bilgisayara gizlice yüklenen ve kullanıcının klavyede bastığı her tuşu kaydeden casus bir yazılım (spyware) türüdür. Bu yazılımların temel amacı, kurbanın haberi olmadan en kritik bilgilerini çalmaktır.Şüpheniz varsa, bu ciddi bir güvenlik riskidir. Kaydedilen bu veriler (şifreler, kredi kartı numaraları, banka hesap bilgileri, özel e-postalar) bir dosyada toplanır ve periyodik olarak saldırgana (hacker'a) gönderilir.
Keylogger Türleri Nelerdir?
- Yazılım Tabanlı Keylogger'lar: En yaygın türdür. İşletim sisteminizin arka planında gizlice çalışan bir programdır. Tespit edilmeleri zordur çünkü genellikle "svchost.exe" gibi meşru sistem dosyalarını taklit ederler.
- Donanım Tabanlı Keylogger'lar: Fiziksel cihazlardır. Genellikle klavye kablosu ile bilgisayar kasası arasına (veya laptop'a) takılan küçük bir USB adaptörüne benzerler. Yazılım taramalarında görünmezler çünkü işletim sistemi içinde çalışmazlar.
- Çekirdek (Kernel) Düzeyinde Keylogger'lar: En tehlikeli türüdür. İşletim sisteminin çekirdeğine (en temel katmanına) yerleşirler ve antivirüs yazılımları tarafından bile tespit edilmeleri neredeyse imkansızdır.
Keylogger Nasıl Bulaşır?
- Oltalama (Phishing) E-postaları: Bilmediğiniz birinden gelen e-postadaki sahte bir linke (örn: "Faturanızı görüntüleyin", "Kargonuzu takip edin") tıklamak veya bir eklentiyi indirmek.
- Korsan veya "Ücretsiz" Yazılımlar: İnternetten indirilen "crack'li" oyunlar, programlar veya sahte araçlar (toolbar) ile birlikte paketlenmiş olarak gelirler.
- Güvenlik Açıkları: Güncellenmemiş bir işletim sistemi veya tarayıcıdaki bir güvenlik açığından faydalanarak siz fark etmeden yüklenebilirler (drive-by download).
- Fiziksel Erişim: Birinin (güvenmediğiniz bir iş arkadaşı, aile üyesi vb.) bilgisayarınıza 1-2 dakikalığına bile olsa fiziksel olarak erişmesi ve yazılımı yüklemesi veya bir donanım keylogger takması.
"Keylogger" Şüphesi Yaratan Belirtiler Nelerdir?
Modern keylogger'lar çok gizli çalışmak üzere tasarlanmıştır, bu nedenle genellikle belirgin bir yavaşlama veya hata mesajı göstermezler. Ancak, bazı durumlarda aşağıdaki belirtiler şüphe uyandırabilir:- Hesaplarınızda Şüpheli Hareketler: En net belirtidir. Şifrenizi sadece sizin bildiğinizden emin olmanıza rağmen banka hesabınızdan para çekilmesi, sosyal medya hesaplarınızdan sizden habersiz paylaşımlar yapılması veya e-postalar gönderilmesi.
- Yazarken Gecikme veya Gariplikler: Yazı yazdığınızda harflerin ekrana geç gelmesi veya bazen yazdıklarınızın kaybolup geri gelmesi (ancak bu durum sistemsel yavaşlıktan da kaynaklanabilir).
- Ağ Etkinliğinde Artış: Bilgisayarınız boştayken bile internet kullanımınızın (ağ etkinliğinin) yüksek olması (keylogger'ın kaydettiği verileri göndermesi).
- Güvenlik Yazılımının Devre Dışı Kalması: Bazı keylogger'lar, kendilerini korumak için antivirüs programınızı veya güvenlik duvarınızı devre dışı bırakmaya çalışır.
- Görev Yöneticisinde Bilinmeyen İşlemler: Ctrl + Alt + Delete ile Görev Yöneticisi'ni açtığınızda, adını bilmediğiniz veya "system_update.exe", "taskmgr.exe" (orijinali 'taskmgr' değil) gibi sahte isimli işlemlerin çalışıyor olması (ancak çoğu kendini gizler).
Keylogger Nasıl Tespit Edilir ve Temizlenir?
Keylogger şüpheniz varsa hemen harekete geçmelisiniz:1. Adım: Fiziksel Kontrol (Donanım İçin)
- Önce bilgisayarınızın kasasını (veya laptop'ınızın USB portlarını) kontrol edin.
- Klavye kablonuzun bilgisayara girdiği yerde veya kablonun üzerinde fazladan, sonradan eklenmiş gibi duran bir cihaz, adaptör veya ara parça olup olmadığına bakın. Varsa hemen çıkarın.
2. Adım: Kapsamlı Güvenlik Taraması (Yazılım İçin)
- Güvenilir Anti-Malware Kullanın: Sadece antivirüs yetmeyebilir. Malwarebytes gibi özellikle casus yazılımlara odaklanan güçlü bir anti-malware programı indirin (ücretsiz sürümü tarama için yeterlidir).
- Antivirüsünüzü Güncelleyin: Mevcut antivirüs programınızı (Bitdefender, Kaspersky, Norton vb.) en son sürüme güncelleyin.
- Güvenli Modda Tarama: Bilgisayarınızı "Ağ Desteği ile Güvenli Mod"da (Safe Mode with Networking) yeniden başlatın. Bu mod, keylogger dahil birçok kötü amaçlı yazılımın başlangıçta çalışmasını engeller.
- Tam Tarama Başlatın: Güvenli moddayken hem antivirüs hem de anti-malware programlarınızla "Tam Sistem Taraması" (Full Scan) yapın. Bulunan tüm tehditleri silin veya karantinaya alın.
3. Adım: Yüklü Programları Gözden Geçirin
- Denetim Masası > Program Ekle veya Kaldır (veya Ayarlar > Uygulamalar) listesini açın.
- Sizin yüklemediğiniz, ne işe yaradığını bilmediğiniz veya şüpheli görünen (örn: "System Monitor", "Key Utility" gibi genel isimli) tüm programları kaldırın.
4. Adım (Son Çare): Format Atmak
Eğer yukarıdaki adımlara rağmen hesaplarınızda şüpheli hareketler devam ediyorsa, bu çekirdek düzeyinde (kernel) veya tespiti çok zor bir keylogger'a işarettir. Bu durumda tek %100 garantili çözüm, önemli dosyalarınızı (belgeler, fotoğraflar; ancak programları değil!) yedekledikten sonra bilgisayarınızın sabit diskini tamamen formatlamak (biçimlendirmek) ve işletim sistemini (Windows vb.) temiz bir şekilde yeniden kurmaktır.Keylogger'dan Korunmak İçin En Önemli İpuçları
- Çok Faktörlü Kimlik Doğrulama (2FA/MFA) KULLANIN!
- Bu, alabileceğiniz en güçlü önlemdir. Keylogger şifrenizi çalsa bile, telefonunuza gelen tek kullanımlık kodu bilmediği için hesabınıza (banka, e-posta, sosyal medya) giriş yapamaz.
- Güvenlik Yazılımı Kullanın: Her zaman güncel, lisanslı ve kaliteli bir internet güvenliği paketi (antivirüs + güvenlik duvarı) kullanın.
- Güncellemeleri Aksatmayın: İşletim sisteminizi ve tüm programlarınızı (özellikle tarayıcılar) daima güncel tutun.
- Ekran Klavyesi Kullanın: Çok kritik işlemler (banka şifresi girerken) için Windows'un "Ekran Klavyesi" (On-Screen Keyboard) özelliğini kullanabilirsiniz. Bu, bazı yazılım keylogger'larını atlatabilir çünkü tuşlara basmak yerine fare ile tıklarsınız.
- Şüpheli E-postalara Asla Güvenmeyin: Tanımadığınız kişilerden gelen eklentileri açmayın, linklere tıklamayın.
- Fiziksel Güvenlik: Bilgisayarınızı (özellikle iş yerinde veya halka açık alanlarda) başıboş ve kilitsiz bırakmayın.
