İşletim Sistemi (OS) Sorunları: Kapsamlı Rehber
İşletim sistemi (OS), bilgisayarınızın donanımını yöneten ve tüm yazılımların çalışmasını sağlayan temel yazılımdır. Windows, macOS veya Linux olsun, bu sistemin çekirdeğinde meydana gelen bir hata, tüm bilgisayar deneyiminizi felç edebilir. İşletim sistemi sorunları; sistemin hiç açılmamasından, anlamsız donmalara, mavi ekran hatalarına ve açıklanamayan yavaşlamalara kadar geniş bir yelpazede kendini gösterir. Bu makalede, bu kritik yazılım sorunlarının kök nedenlerini, en sık karşılaşılan hata türlerini ve bunları çözmek için gereken teknik adımları detaylıca inceleyeceğiz.1. Sistem Başlatma ve Açılış Hataları
Bu, bir kullanıcının karşılaşabileceği en korkutucu senaryolardan biridir: Güç düğmesine bastığınızda sistemin yüklenmemesi.- Sorun: "Boot Device Not Found" veya "İşletim Sistemi Bulunamadı"
- Neden: Sistemin, işletim sisteminin kurulu olduğu diski (HDD/SSD) bulamaması. Bu, BIOS/UEFI ayarlarında önyükleme sırasının (Boot Order) yanlış olmasından, depolama biriminin fiziksel olarak arızalanmasından veya bağlantı kablosunun (SATA/M.2) gevşemesinden kaynaklanabilir.
- Çözüm: BIOS/UEFI'ye girin ve "Boot" menüsünden birincil önyükleme aygıtının "Windows Boot Manager" veya işletim sisteminin kurulu olduğu diskin seçili olduğundan emin olun. Fiziksel bağlantıları kontrol edin.
- Sorun: Windows Başlangıç Onarma Döngüsü
- Neden: İşletim sisteminin kritik bir sistem dosyası (genellikle bir güncelleme sonrası veya ani güç kesintisi nedeniyle) bozulduğunda, Windows kendini onarmaya çalışır ancak başarısız olur ve sürekli yeniden başlar.
- Çözüm: Windows Kurtarma Ortamı'na (WinRE) ulaşın (genellikle art arda 2-3 kez yeniden başlatmayla). "Sorun Gider" > "Gelişmiş Seçenekler" > "Sistem Geri Yükleme" ile sistemi bilinen iyi bir zamana döndürün veya "Başlangıç Ayarları" > "Güvenli Mod" ile sistemi açıp soruna neden olan son sürücüyü veya güncellemeyi kaldırın.
2. Mavi Ekran Hataları (BSOD - Blue Screen of Death)
İşletim sisteminin, donanımı veya sistemi korumak için kendini aniden durdurması ve bir hata kodu göstermesi durumudur.- Sorun: Sık Karşılaşılan Hata Kodları (örn: KERNEL_SECURITY_CHECK_FAILURE, DRIVER_IRQL_NOT_LESS_OR_EQUAL)
- Neden: Bu hataların %90'ı sürücü (driver) çakışmalarından kaynaklanır. Yeni güncellenen bir ekran kartı, ses kartı veya Wi-Fi sürücüsü, sistemin çekirdeği (Kernel) ile çakışarak çökmesine neden olur.
- Çözüm: En son hangi sürücüyü güncellediğinizi hatırlayın. Güvenli Mod'da sistemi açın, Aygıt Yöneticisi'ne gidin, şüpheli sürücüyü (genellikle Ekran Bağdaştırıcıları veya Ağ Bağdaştırıcıları altında) bulun, sağ tıklayın ve "Cihazı Kaldır" (sürücüyü silerek) seçeneğini kullanın.
3. Genel Yavaşlama, Donma ve Kararsızlık
Sistemin açılmasına rağmen kullanım sırasında yavaşlaması, uygulamaların "Yanıt Vermiyor" durumuna geçmesi veya farenin periyodik olarak takılması.- Sorun: Yüksek CPU veya Disk Kullanımı (%100 Disk)
- Neden: Arka planda çalışan bir Windows hizmetinin (örn: Superfetch/SysMain, Windows Update) veya bir uygulamanın (örn: Antivirüs taraması) sistem kaynaklarını tüketmesi.
- Çözüm: Görev Yöneticisi'ni (Ctrl+Shift+Esc) açın. İşlemler sekmesinde CPU veya Disk kullanımına göre sıralayın. En çok kaynağı tüketen işlemi tespit edin (örn: svchost.exe veya MsMpEng.exe). Eğer bu bir Windows hizmetiyse, services.msc üzerinden ilgili hizmeti (örn: Windows Update) geçici olarak durdurmayı veya "Gecikmeli Başlangıç" olarak ayarlamayı deneyin.
- Sorun: Bozuk Sistem Dosyaları veya Kayıt Defteri (Registry) Hataları
- Neden: Zamanla yüklenen/kaldırılan programlar, virüsler veya başarısız güncellemeler, Windows'un temel dosyalarını veya ayar veritabanı olan Kayıt Defteri'ni bozar.
- Çözüm: Komut İstemi'ni (CMD) Yönetici olarak çalıştırın. İlk olarak sfc /scannow komutunu kullanarak temel sistem dosyalarını taratın. Eğer sorun çözülmezse, DISM /Online /Cleanup-Image /RestoreHealth komutunu kullanarak Windows görüntü deposunu onarın.
