KFN Haberleri: Intel'in Yıllar Süren Hezimetinin Perde Arkası! Taht Nasıl Kaybedildi?
On yıllar boyunca teknoloji dünyasında tek bir kural vardı: Intel kazanır. PC pazarının %90'ından fazlasını elinde tutan, "sunucu" (server) pazarının %99'una hükmeden ve "performans" kelimesinin tek karşılığı olan bu dev, 2015'ten 2025'e uzanan süreçte tarihin en büyük "hezimet" hikayelerinden birinin başrolü oldu. Bu, rakiplerinin ani bir başarısı değil; Intel'in kendi üretim kibri, rakiplerini küçümsemesi ve teknolojik devrimleri kaçırmasının trajik bir sonucuydu. Intel'in "yenilmez" kalesi, üç koldan (TSMC, AMD ve Apple) gelen saldırılarla yıkıldı.Peki, "Intel Inside" sloganıyla endüstriyi domine eden bu dev, nasıl oldu da kendini "takip eden" pozisyonunda buldu? Bu hezimetin kökeninde, 14 nanometreye (nm) sıkışıp kalan bir üretim kabusu ve bu kabusu fırsata çeviren rakiplerin dâhiyane stratejileri yatıyor. Bu, teknoloji tarihine "Intel nasıl kaybetti?" dersi olarak geçecek bir analizdir.
Her Şeyi Başlatan Hata: 10 Nanometre Kibri (2016-2020)
Intel'in başarısının sırrı, "Tick-Tock" (Tik-Tak) adını verdiği üretim modelindeydi. Bir yıl "Tick" (üretim sürecini küçült: örn. 22nm'den 14nm'ye), bir sonraki yıl "Tock" (yeni bir mimari geliştir) yaparak pazarı domine ediyordu."Hezimet" tam olarak bu modelin 10nm "Tick" adımında kırılmasıyla başladı. Intel, 14nm sürecinden 10nm sürecine geçerken o kadar "agresif" ve "kibirli" bir hedef (hyper-scaling) belirledi ki, bu süreci kitlesel üretime geçirmeyi yıllarca başaramadı.
Bu başarısızlık, Intel'i 2015'ten 2020'ye kadar, tam 6 yıl boyunca "14nm" (Skylake mimarisi ve onun ++++ versiyonları) sürecine mahkum etti. Rakipleri ilerlerken Intel yerinde sayıyordu. Bu, şirketin Aşil topuğuydu ve rakipleri bunu acımasızca kullandı.
Hezimetin Mimarı-1: AMD'nin "TSMC" Dehası
Intel'in en büyük rakibi AMD, yıllarca Intel'in gölgesinde kalmıştı. Ancak Dr. Lisa Su'nun liderliğinde AMD, tarihinin en akıllıca kararını verdi: Intel ile "fabrika" (üretim) konusunda yarışmayı bıraktı. AMD, kendi fabrikalarını (GlobalFoundries) sattı ve "fabless" (tasarıma odaklanan, üretimi dışarıya yaptıran) bir şirkete dönüştü.Tüm odağını "Zen" mimarisini tasarlamaya ayıran AMD, üretim işini bu işin ustasına, yani Tayvanlı TSMC'ye verdi.
Sonuç? Intel 14nm'de boğulurken, AMD 2019'da TSMC'nin son teknoloji "7nm" bandından çıkan Ryzen 3000 serisini piyasaya sürdü. Yıllar sonra ilk kez, bir AMD işlemcisi, Intel'i her kulvarda (performans, verimlilik ve fiyat) ezip geçti. Intel'in en kârlı kalesi olan "sunucu" pazarında, EPYC işlemciler Xeon'un pazar payını %1'lerden %30'ların üzerine taşıyarak Intel'i milyarlarca dolar zarara uğrattı.
Hezimetin Mimarı-2: Apple'ın "Boşanması" (ARM Devrimi)
Intel'in 14nm'deki başarısızlığı, en büyük müşterilerinden birine, Apple'a da yıllarca acı çektirdi. Apple, "ince ve fansız" MacBook Air hayalini, Intel'in hem çok güç tüketen hem de çok ısınan 14nm işlemcileri yüzünden gerçekleştiremiyordu.Intel'in söz verdiği verimli çipleri (10nm) bir türlü teslim edememesi üzerine Apple, 2020'de "tarihi boşanmayı" ilan etti: Intel'i terk edip, kendi M1 çipine geçti.
Tıpkı AMD gibi, Apple da bu çipi TSMC'ye (5nm) ürettirdi. M1 çipinin piyasaya çıkışı, Intel için ikinci ve daha ölümcül bir darbe oldu. Bir "telefon çipi" (ARM) mimarisinin, Intel'in en güçlü x86 çiplerini hem performansta hem de "pil ömründe" (20 saate varan) nasıl yok ettiğini tüm dünya gördü. Bu, Intel'in "performans kralı" unvanının resmen bittiği andı.
2025'teki Durum: Geri Dönüş Neden Bu Kadar Zor?
Intel'in başına 2021'de Pat Gelsinger'in CEO olarak getirilmesiyle "IDM 2.0" adlı bir geri dönüş planı başlatıldı. Plan, 4 yılda 5 üretim süreci (Intel 7, 4, 3, 20A, 18A) atlayarak TSMC'yi yakalamak ve "Intel Foundry" (dökümhane) hizmetleri kurarak Apple, Nvidia gibi eski rakiplere çip üretmekti.Ancak 2025 sonu itibarıyla bu hezimet sürüyor:
- Pazar Payı Kaybı: AMD, hem masaüstünde (Ryzen) hem de sunucuda (EPYC) Intel'den pazar payı çalmaya devam ediyor. 2024-2025'te çıkan "Lunar Lake" ve "Arrow Lake" işlemcileri, AMD'nin "Ryzen AI 300" (Strix Point) serisinin NPU (yapay zeka) ve verimlilik performansının gerisinde kaldı.
- Foundry Fiyaskosu: Intel'in 18A (1.8nm) süreciyle TSMC'den (N2 - 2nm) liderliği alacağı iddiası, büyük bir fiyaskoya dönüştü. TSMC'nin N2 süreci Apple, Nvidia, Qualcomm ve hatta AMD tarafından "rezerve" edilmişken, Intel'in 18A süreci "büyük bir balina" (whale customer) yakalayamadı. Kimse, kanıtlanmış TSMC varken Intel'in riskli ve gecikmeli sürecine güvenmedi.
Sizce Intel, bu "hezimet" döneminden çıkıp TSMC ve AMD'ye karşı eski gücüne kavuşabilir mi? Yoksa PC pazarının geleceği, Apple ve AMD'nin belirlediği ARM/TSMC mimarilerinde mi yatıyor? Yorumlarınızı bekliyoruz!
