Görev Yöneticisinde %100 Disk Kullanımı: SSD'nizi Sömüren Bu Yavaşlık Sorununun Kapsamlı Çözüm Yolları ve Nedenleri!
Bilgisayarınızı açtınız, fareniz (mouse) ekranda serbestçe hareket ediyor ancak Başlat Menüsü'ne tıkladığınızda saniyelerce tepki alamıyorsunuz. Chrome'u açmaya çalıştığınızda uygulama bir türlü gelmiyor veya "Yanıt Vermiyor" durumuna geçiyor. Görev Yöneticisi'ni (Ctrl + Shift + Esc) açmayı başardığınızda ise sorunu görüyorsunuz: CPU ve Bellek normal seviyelerdeyken, "Disk" sütunu kıpkırmızı bir şekilde %100'e kilitlenmiş durumda. Bu, %100 CPU sorunundan bile daha can sıkıcı bir yavaşlıktır çünkü sistem, diske veri yazamadığı veya okuyamadığı için tam anlamıyla felç olur. Bu sorunun arkasında, Windows'un kendi hizmetlerinden bozulmuş bir sürücüye veya ömrünü tamamlamak üzere olan bir diske kadar pek çok neden yatabilir. Bu makalede, bu "disk kilidi" sorununu kökünden çözecek adımları detaylıca inceliyoruz.Sorunun Kaynağı: Görev Yöneticisi'ndeki Suçlu Kim?
İlk adım her zaman Görev Yöneticisi'nin "İşlemler" sekmesinde "Disk" sütununa tıklayarak kullanımı en yüksek olan işlemi bulmaktır. Genellikle bu suçlu, beklediğiniz gibi bir oyun veya program değil, Windows'un kendi sistem hizmetlerinden biridir:- SysMain (Eski adıyla Superfetch): Windows 10 ve 11'de en yaygın suçludur.
- Windows Search (SearchIndexer.exe): Dosyalarınızı indekslerken diski sömürebilir.
- Sistem (ntoskrnl.exe): "System" işlemi yüksek disk kullanımı yapıyorsa, bu genellikle sanal bellek (pagefile) veya sürücü sorunlarına işaret eder.
- Windows Update Hizmetleri (svchost.exe): Arka planda devasa bir güncelleme indirip kurmaya çalışıyor olabilir.
- Antivirüs Yazılımları: Tam tarama yapan bir antivirüs (Windows Defender dahil) diski %100'e kilitleyebilir.
En Yaygın Suçlu: SysMain (Superfetch) ve Windows Search
Bu iki hizmet, "iyi niyetli" olmalarına rağmen, özellikle mekanik HDD (Hard Disk Drive) kullanan sistemlerde %100 disk kullanımının bir numaralı nedenidir.- SysMain (Superfetch) Nedir? Bu hizmet, sizin kullanım alışkanlıklarınızı öğrenir ve en çok kullandığınız programları (örn: Chrome) siz daha açmadan belleğe (RAM) "ön-yükler". Kağıt üzerinde bu, programların daha hızlı açılmasını sağlar. Ancak pratikte, özellikle sistem açılışında, bu ön-yükleme işlemi diske aşırı yük bindirir ve sistemi %100 diske kilitleyerek yavaşlatır.
- Windows Search Nedir? Bu, dosyalarınızı (Word, PDF, resimler vb.) tarayan ve indeksleyen hizmettir. Amacı, Başlat Menüsü'nde bir arama yaptığınızda sonuçları anında getir_mesidir. Ancak yeni bir güncelleme sonrası veya çok fazla dosya değişikliği olduğunda, bu indeksleme işlemi "çıldırabilir" ve saatlerce diski %100 kullanabilir.
- Başlat'a services.msc (Hizmetler) yazın ve açın.
- Listeden "SysMain" (veya eski sürümde "Superfetch") hizmetini bulun. Sağ tıklayıp "Durdur" deyin.
- Listeden "Windows Search" hizmetini bulun. Sağ tıklayıp "Durdur" deyin.
- Disk kullanımınız anında %10-20 seviyelerine düşerse, suçluyu buldunuz demektir. Bu hizmetlere sağ tıklayıp "Özellikler" diyerek "Başlangıç Türü"nü "Devre Dışı" (Disabled) olarak ayarlayabilirsiniz.
Disk Sağlığı ve Bozuk Sektörler (Bad Sectors)
%100 disk kullanımının en tehlikeli nedeni, yazılımsal değil, donanımsal bir arızadır. Diskiniz (özellikle mekanik HDD'ler) fiziksel olarak ömrünü tamamlıyor olabilir.Sistem, disk üzerindeki bozuk bir alana (bad sector) veri yazmaya veya okumaya çalıştığında, bu işlemi binlerce kez tekrarlar ve bu da disk kullanımını %100'e kilitler.
Çözüm:
- S.M.A.R.T. Kontrolü: CrystalDiskInfo gibi ücretsiz bir yazılım kurun. Programı açtığınızda diskinizin "Sağlık Durumu"nu (Health Status) gösterecektir. Eğer burada "İyi" (Good) yerine "Dikkat" (Caution) veya "Kötü" (Bad) yazıyorsa, diskiniz arızalanmak üzeredir. Derhal verilerinizi yedekleyin ve diski değiştirin.
- CHKDSK Komutu: Komut İstemi'ni (CMD) yönetici olarak çalıştırın. chkdsk /f /r komutunu girin. Sistem yeniden başlatma isteyecektir, "E" (veya "Y") diyerek onaylayın. Bilgisayar yeniden başlarken diskinizi tarayacak ve bulduğu bozuk sektörleri onarmaya/işaretlemeye çalışacaktır.
Sanal Bellek (Pagefile.sys) Sorunları
Eğer sisteminizde yeterli RAM yoksa (örn: 4GB veya 8GB), Windows, RAM'de yer açmak için geçici verileri diskinize (pagefile.sys dosyasına) yazar. Eğer çok fazla uygulama açarsanız veya RAM'iniz yetersiz kalırsa, sistem sürekli olarak disk ile RAM arasında veri takası yapar (buna "trashing" denir) ve bu da disk kullanımını %100'e kilitler.Çözüm: Görev Yöneticisi'nde "Bellek" kullanımınızı kontrol edin. Eğer bellek kullanımı da %90-100 seviyelerindeyse, %100 disk kullanımınızın nedeni RAM yetersizliğidir. Çözüm, ya daha az program açmak ya da sisteme RAM eklemesi yapmaktır.
%100 Disk kullanımı, bilgisayarınızı modern bir daktilodan daha yavaş hale getirebilir ve genellikle arkasında Windows'un iyi niyetli ama agresif hizmetleri yatar. Ancak bu durum, aynı zamanda ölmekte olan bir diskin son çığlıkları da olabilir. Siz de bu sinir bozucu yavaşlıkla karşılaştınız mı? Sorununuzun kaynağı SysMain miydi, yoksa diskinizi değiştirmek zorunda mı kaldınız? Deneyimlerinizi yorumlarda paylaşın!
