"Dosya veya Dizin Bozuk ve Okunamaz" Hatası: Nedir ve Nasıl Çözülür?
"Dosya veya Dizin Bozuk ve Okunamaz" hatası, Windows'un bir depolama aygıtındaki (genellikle harici bir sabit disk, USB flash bellek veya SD kart) dosya sistemi yapısını okuyamadığı anlamına gelen yaygın bir erişim hatasıdır. Sürücüye çift tıkladığınızda bu hatayı alırsınız ve içindeki verilere erişemezsiniz.Bu rehberde, hatanın neden kaynaklandığını ve verilerinizi kaybetmeden çözmek için hangi adımları atabileceğinizi bulacaksınız.
Bu Hata Ne Anlama Geliyor?
Her depolama aygıtı, verilerin nerede olduğunu, klasör yapısını ve dosya adlarını takip etmek için bir "dosya sistemi" (FAT32, NTFS, exFAT gibi) kullanır. Bu sistem, bir kitabın içindekiler sayfası gibi çalışır."Dosya veya Dizin Bozuk" hatası, bu "içindekiler sayfasının" (dosya sisteminin) ciddi şekilde hasar gördüğü, kaybolduğu veya okunamadığı anlamına gelir. Windows, dosyaların nerede olduğunu bulamadığı için sürücüyü açamaz.
Yaygın Nedenleri Nelerdir?
Bu hatanın arkasında birkaç yaygın neden olabilir:- Aygıtı Güvenle Çıkarmamak: USB belleği veya harici diski "Güvenle Kaldır" seçeneğini kullanmadan aniden bilgisayardan çekmek, veri yazılırken işlemin yarıda kalmasına ve dosya sisteminin bozulmasına yol açabilir.
- Dosya Sistemi Bozulması: Beklenmedik elektrik kesintileri, yazılım hataları veya sistem çökmeleri dosya sisteminin tutarlılığını bozabilir.
- Fiziksel Hasar (Bad Sectors): Diskin yüzeyinde verilerin kalıcı olarak okunamadığı fiziksel "bozuk sektörler" (bad sectors) oluşmuş olabilir.
- Virüs veya Kötü Amaçlı Yazılım: Bazı kötü amaçlı yazılımlar, dosya sistemi tablosuna (özellikle MFT - Master File Table) saldırarak onu bozabilir.
- Bağlantı Sorunları: Kullandığınız USB kablosu veya USB bağlantı noktası (port) arızalı olabilir.
Adım Adım Çözüm Yöntemleri
ÖNEMLİ UYARI: Bu işlemlere başlamadan önce, eğer mümkünse, hiçbir değişiklik yapmadan bir veri kurtarma yazılımı kullanmayı deneyebilirsiniz. chkdsk gibi komutlar bazen bozuk verileri onarmak yerine silerek daha fazla veri kaybına neden olabilir. Ancak çoğu durumda, chkdsk sürücüyü tekrar kullanılabilir hale getirmenin tek yoludur.1. Adım: Başka Bir Bilgisayarda veya USB Portunda Deneyin
Sorunun bilgisayarınızdaki bir bağlantı noktasından veya sürücü çakışmasından kaynaklanmadığından emin olun.- Aygıtı farklı bir USB portuna takmayı deneyin.
- Eğer harici disk kullanıyorsanız ve kablosu değişebiliyorsa, farklı bir USB kablosu deneyin.
- Aygıtı tamamen farklı bir bilgisayara takarak açılıp açılmadığını kontrol edin.
2. Adım: CHKDSK (Check Disk) Aracını Kullanmak (En Etkili Çözüm)
chkdsk, Windows'un disk hatalarını bulmak ve onarmak için kullandığı yerleşik bir araçtır.- Sorunlu sürücünüzün hangi harfi aldığını "Bu Bilgisayar" penceresinden öğrenin (Örneğin: E:, F:, G
. Bu rehberde X: harfini örnek olarak kullanacağız. - Başlat menüsüne "cmd" yazın.
- Komut İstemi'ne sağ tıklayın ve Yönetici olarak çalıştır'ı seçin.
- Açılan siyah pencereye aşağıdaki komutu yazın ve Enter'a basın:
chkdsk X: /f /r- X: yerine sorunlu sürücünüzün harfini yazın (örn: chkdsk E: /f /r).
- /f: Diskteki dosya sistemi hatalarını bulur ve düzeltir.
- /r: Diskteki bozuk sektörleri (bad sectors) bulur, okunabilir verileri kurtarmaya çalışır ve bozuk sektörleri işaretler. (Bu parametre işlemi çok uzatabilir).
- chkdsk taramayı başlatacaktır. Bu işlem, diskin boyutuna ve hasarın büyüklüğüne bağlı olarak dakikalarca hatta saatlerce sürebilir. İşlemi yarıda kesmeyin.
- İşlem bittiğinde, chkdsk bulduğu ve onardığı sorunlar hakkında bir rapor sunar. Bilgisayarınızı yeniden başlatın ve sürücüye erişmeyi tekrar deneyin.
3. Adım: Sürücü Harfini Değiştirmeyi Deneyin
Nadiren de olsa, sürücü harfi çakışmaları bu soruna yol açabilir.- Başlat menüsüne sağ tıklayın ve Disk Yönetimi'ni seçin.
- Açılan pencerede sorunlu sürücünüzü bulun (boyutundan tanıyabilirsiniz).
- Sürücüye sağ tıklayın ve Sürücü Harfi ve Yolu Değiştir... seçeneğini seçin.
- Değiştir'e tıklayın, listeden o an kullanılmayan bir harf (örn: K seçin ve Tamam'a tıklayın.
- Sürücüye yeni harfiyle erişmeyi deneyin.
4. Adım: Veri Kurtarma Yazılımı Kullanın
Eğer chkdsk işe yaramazsa veya "RAW" dosya sistemi hatası verirse, bir sonraki adım formatlamadan önce verilerinizi kurtarmaktır. Piyasada bulunan birçok ücretsiz veya ücretli veri kurtarma (data recovery) yazılımı (Recuva, EaseUS Data Recovery Wizard, MiniTool Power Data Recovery vb.) ile sürücüyü taratarak dosyalarınızı başka bir diske kurtarmayı deneyebilirsiniz.5. Adım: Sürücüyü Biçimlendirmek (Formatlamak) (Son Çare)
Eğer yukarıdaki adımların hiçbiri işe yaramazsa ve verilere artık ihtiyacınız yoksa veya verileri zaten kurtardıysanız, sürücüyü tekrar kullanılabilir hale getirmenin tek yolu onu biçimlendirmektir.UYARI: BİÇİMLENDİRME İŞLEMİ SÜRÜCÜDEKİ TÜM VERİLERİ KALICI OLARAK SİLER!
- Bu Bilgisayar'ı açın.
- Bozuk sürücüye sağ tıklayın ve Biçimlendir... seçeneğini seçin.
- Dosya sistemi olarak "NTFS" (eğer bir harici diskse) veya "exFAT" (eğer hem Mac hem Windows'ta kullanacaksanız) seçin.
- "Hızlı Biçimlendir" seçeneğinin işaretli olduğundan emin olun.
- Başlat'a tıklayın.
