Disk Alanı Gizemleri: Görünürde Yer Kaplayan Ama Erişilemeyen 'Hayali' Dosyalar, Nedenleri ve Detaylı Çözüm Rehberi
Bilgisayarınızın depolama alanına baktığınızda, bir sürücünün neredeyse dolu olduğunu ancak tüm klasörlerin boyutunu topladığınızda bu büyüklüğe ulaşamadığınızı fark etmek sinir bozucu olabilir. Bu durum, çoğunlukla sistem tarafından gizlenmiş, silinmesi engellenmiş veya özel izinlerle korunan "hayali" dosyalar yüzünden ortaya çıkar.Bu kapsamlı rehber, disk alanınızı gizlice tüketen bu görünmez dosya ve klasörlerin (System Volume Information, hiberfil.sys, pagefile.sys gibi) ne olduğunu, neden gizlendiklerini ve bu gizemli alanı nasıl geri kazanacağınızı adım adım açıklıyor.
1. Sorunun Kaynağı: Disk Alanını Gizleyen "Hayali" Dosyalar
Disk alanınızı kullanan, ancak normal kullanıcı görünümünde bulunamayan dosyaların ana nedenleri ve konumları şunlardır:Sebep A: Windows Sistem Dosyaları (Kullanıcı Tarafından Görünmez)
- Hiberfil.sys (Hazırda Bekletme Dosyası): Hazırda Bekletme (Hibernate) modunu kullandığınızda, sistem RAM'deki tüm veriyi diske bu dosyaya kaydeder. Boyutu genellikle RAM'iniz kadardır (örneğin 16 GB RAM için 16 GB).
- Pagefile.sys (Sanal Bellek Dosyası): Sistem kaynaklarını yöneten ve "Yetersiz Disk Alanı" makalesinde bahsedilen sanal bellek dosyasıdır.
- System Volume Information Klasörü: Bu klasör, Sistem Geri Yükleme Noktalarını ve Windows'un disk indeksleme veritabanını içerir. Yüzlerce GB'a ulaşabilir ve klasör izinleri nedeniyle normalde erişilemez.
- $Recycle.Bin (Geri Dönüşüm Kutusu): Silinmiş dosyalar, Geri Dönüşüm Kutusu'nda tutuldukları sürece diskte yer kaplamaya devam ederler, ancak görünürde asıl klasörlerinde değildirler.
Sebep B: Gizlilik ve İzin Ayarları
- Gizli Dosya/Klasörler: Bazı kötü amaçlı yazılımlar (malware) veya hatalı programlar, dosyalarını Windows'un varsayılan "Gizli" (Hidden) ayarıyla işaretler ve normalde görünmezler.
- İzin Engelleri: Özellikle 3. ve 4. bölümlerde bahsi geçen izin sorunları nedeniyle, bazı klasörlere erişiminiz kısıtlanmıştır (örneğin, $Recycle.Bin klasörü).
Sebep C: Hatalı Disk Analiz Araçları
- Bozuk İndeksleme: Windows'un veya üçüncü taraf bir disk analiz aracının diskteki dosya indeksini hatalı okuması, boş alanı yanlış göstermesine neden olabilir.
2. Çözüm Yolları: Disk Alanı Gizemlerini Çözme Adımları
Gizli alanı bulmak ve geri kazanmak için aşağıdaki adımları sırasıyla uygulayın.Adım 1: Gizli Dosyaları Görünür Yapma
Bu, en temel ve en gerekli adımdır; sistem dosyaları da dahil olmak üzere tüm gizli öğeleri gösterir.- Dosya Gezgini'ni Açın ve üst menüden Görünüm (View) sekmesine gidin.
- Göster/Gizle (Show/hide) grubunda "Gizli öğeler" (Hidden items) kutucuğunu İŞARETLEYİN.
- Çok Önemli: Aynı menüde, Seçenekler (Options) > Klasör ve arama seçeneklerini değiştir > Görünüm sekmesine gidin.
- "Korunan işletim sistemi dosyalarını gizle (Önerilen)" (Hide protected operating system files) seçeneğinin İŞARETİNİ KALDIRIN. Uyarıya "Evet" deyin.
- Artık C:\ sürücünüzde Hiberfil.sys, pagefile.sys ve System Volume Information gibi sistem dosyalarını görebilirsiniz.
Adım 2: Gizli Alan Tüketicilerini Temizleme
Alanınızın büyük bir kısmını tüketen bu sistem dosyalarını (Hiberfil ve Geri Yükleme Noktaları) yönetin.- Hazırda Bekletmeyi (Hiberfile.sys) Kapatma: Bu dosya çok yer kaplıyorsa ve hazırda bekletme modunu kullanmıyorsanız, bu özelliği kapatabilirsiniz:
- Başlat menüsüne CMD yazın ve Yönetici olarak çalıştırın.
- Şu komutu girin: powercfg /h off
- Bilgisayarı yeniden başlattıktan sonra hiberfil.sys silinecektir.
- Geri Yükleme Noktalarını Yönetme: "Yetersiz Disk Alanı" makalesindeki Adım 2'de anlatıldığı gibi:
- Sistem Özellikleri > Sistem Koruması sekmesine gidin.
- Alan tüketen sürücüyü seçin, Yapılandır'a tıklayın ve "Max. Kullanım" kotasını düşürün. Ayrıca "Sil" butonuna tıklayarak mevcut geri yükleme noktalarını temizleyebilirsiniz.
- Geri Dönüşüm Kutusunu Boşaltın: Geri Dönüşüm Kutusu simgesine sağ tıklayın ve "Geri Dönüşüm Kutusunu Boşalt" seçeneğini kullanarak silinen dosyaların kapladığı alanı geri kazanın.
Adım 3: Üçüncü Taraf Analiz Araçlarını Kullanma
Yukarıdaki adımlar yeterli olmazsa, üçüncü taraf yazılımlar Windows'un göremediği veya izin vermediği gizli dosyaları görsel olarak haritalandırabilir.- WinDirStat veya TreeSize Free gibi güvenilir bir disk analiz aracı indirin ve çalıştırın.
- Bu araçlar, diskinizi tarayarak her bir dosya ve klasörün boyutunu hiyerarşik bir ağaç yapısında veya görsel bir blok haritasında gösterir. Böylece disk alanınızı hangi gizli klasörün (örneğin bir uygulamanın önbelleği) tükettiğini kesin olarak belirleyebilirsiniz.
