CLOCK_WATCHDOG_TIMEOUT Mavi Ekran Hatası Rehberi

Detaylı Rehber: "CLOCK_WATCHDOG_TIMEOUT" Mavi Ekran Hatası (0x00000101)​

"CLOCK_WATCHDOG_TIMEOUT" (DUR Kodu: 0x00000101), Windows'un donanım düzeyinde, özellikle de işlemci (CPU) çekirdekleri arasında ciddi bir iletişim sorunu tespit ettiğinde ortaya çıkan kritik bir mavi ekran hatasıdır.

Bu hata, diğer birçok mavi ekran hatasından farklı olarak, genellikle bozuk sürücülerden veya yazılımlardan değil, doğrudan işlemcinin kendisinden, ayarlarından veya işlemciyle iletişim kuran donanımlardan kaynaklanır.

Hata Tam Olarak Ne Anlama Geliyor? (Teknik Açıklama)​

Modern bilgisayarlar çok çekirdekli işlemciler kullanır. İşletim sistemi (Windows), bu çekirdeklerin hepsinin uyum içinde çalışmasını bekler.

• "Watchdog" (Gözetçi Zamanlayıcı): Sistemin içinde, işlemci çekirdeklerinin "donup kalmadığını" veya "kilitlenmediğini" denetleyen bir tür dijital zamanlayıcı vardır.
• "Clock" (Saat): Bu, işlemcinin saat vuruşlarını (clock cycles) ifade eder.
• "Timeout" (Zaman Aşımı): "Gözetçi" (Watchdog), bir işlemci çekirdeğine periyodik olarak bir sinyal (kesme - interrupt) gönderir ve "Her şey yolunda mı?" diye sorar. O çekirdeğin belirli bir süre içinde yanıt vermesi gerekir.

"CLOCK_WATCHDOG_TIMEOUT" hatası oluştuğunda, bir işlemci çekirdeği bu sinyale yanıt vermemiştir.

Windows, bir çekirdeğin kilitlendiğini veya yanıt vermez hale geldiğini fark eder. Kilitlenen bir çekirdek, sistem genelinde veri bozulmasına ve tam bir kaosa yol açacağı için, Windows daha fazla hasarı önlemek adına sistemi hemen durdurur ve mavi ekran verir.

Hatanın Başlıca Nedenleri​

Bu hata, bir işlemci çekirdeğinin neden kilitlenebileceğiyle ilgilidir:

1. Hız Aşırtma (Overclocking) - (En Yaygın Neden): Bu hatanın bir numaralı şüphelisi budur. İşlemciye (CPU) veya belleğe (RAM) BIOS/UEFI üzerinden hız aşırtma yaptıysanız, sistem kararsız hale gelir. İşlemci, belirlenen hızda çalışmak için yeterli voltajı alamadığında veya stabil olmadığında, çekirdekler kilitlenir.
2. Aşırı Isınma (Overheating): İşlemci aşırı ısındığında, kendini korumak için hızını düşürür (throttling) veya bazı durumlarda tamamen kilitlenir. Yetersiz soğutma, kurumuş termal macun veya tozlanmış fanlar buna neden olur.
3. Hatalı BIOS/UEFI Ayarları veya Sürümü: Yakın zamanda yapılan bir BIOS güncellemesi, işlemci mikro kodunda (microcode) bir hataya yol açmış olabilir. Veya BIOS'taki voltaj ayarları ("Auto"da bile olsa) kararsızlığa neden olabilir.
4. Bozuk Sistem Sürücüleri: Nadiren de olsa, donanımla (özellikle yonga seti - chipset veya depolama) doğrudan iletişim kuran hatalı bir çekirdek modu (kernel-mode) sürücüsü, bir çekirdeği yanıt veremez bir döngüye sokabilir.
5. Arızalı Donanım (Nadir):
   • RAM: Arızalı bir RAM modülü, işlemcinin belleğe erişmeye çalışırken kilitlenmesine neden olabilir.
   • CPU: İşlemcinin kendisi fiziksel olarak arızalanmış olabilir. Bu en nadir senaryodur.

Detaylı Çözüm Adımları​

Bu sorunu çözmek için BIOS/UEFI ayarları ve donanım kontrolü önceliklidir.

Adım 1: Tüm Hız Aşırtma (Overclocking) Ayarlarını Sıfırlayın (En Önemli Adım)​

Hata bu kadar ciddiyse, ilk yapmanız gereken tüm özel ayarları fabrika durumuna getirmektir.

1. Bilgisayarı yeniden başlatın ve BIOS/UEFI menüsüne girin (genellikle DEL, F2, F10 tuşları ile).
2. "Load Optimized Defaults", "Load Default Settings" veya "Reset to Default" gibi bir seçenek arayın.
3. Bu seçeneği seçin, ayarları kaydedin (F10) ve bilgisayarı yeniden başlatın.

Önemli Not: XMP Profilleri

• Hız aşırtmayı sıfırlamak, genellikle RAM'ler için ayarlanmış olan XMP (Extreme Memory Profile) veya DOCP/EXPO (AMD için) profillerini de kapatır.
• Bu hata, kararsız bir RAM hız aşırtmasından (XMP) da kaynaklanabilir, çünkü bu durum işlemcinin bellek denetleyicisini zorlar. Eğer varsayılan ayarlar sorunu çözerse, sorun ya CPU ya da RAM hız aşırtmanızdaydı.

Adım 2: Sistem Sıcaklıklarını Kontrol Edin​

Sistemin aşırı ısınıp ısınmadığını kontrol edin.

1. Bilgisayar boşta çalışırken (masaüstünde) ve yük altındayken (oyun/stres testi) sıcaklıkları kontrol etmek için HWMonitor veya Core Temp gibi ücretsiz yazılımlar kullanın.
2. Alternatif olarak, birçok BIOS/UEFI menüsü de "PC Health Status" veya "Hardware Monitor" altında mevcut CPU sıcaklığını gösterir.
3. Çözüm: Eğer işlemci sıcaklığı boşta 50-60°C'nin üzerindeyse veya yük altında 90-100°C'ye ulaşıyorsa, soğutma sisteminizde bir sorun var demektir.
   • Bilgisayar kasasını ve fanları basınçlı hava ile temizleyin.
   • İşlemci soğutucusunun fanının çalıştığından emin olun.
   • Termal macunu yenilemeyi düşünün (özellikle bilgisayar 2-3 yıldan eskiyse).

Adım 3: BIOS/UEFI ve Yonga Seti (Chipset) Sürücülerini Güncelleyin​

Üreticiler, işlemci kararlılığını artıran (yeni "microcode" içeren) BIOS güncellemeleri yayınlarlar.

1. Anakartınızın üreticisinin (MSI, ASUS, Gigabyte, ASRock vb.) web sitesine gidin.
2. Destek bölümünden anakart modelinizi bulun ve en son BIOS/UEFI sürümünü indirip talimatlara göre kurun.
3. Aynı destek sayfasından, en son Yonga Seti (Chipset) sürücülerini indirin ve Windows içinde kurun. Bu, işlemcinin anakartla olan iletişimini yöneten kritik sürücüdür.

Adım 4: Windows ve Sürücüleri Güncelleyin​

BIOS'u güncelledikten sonra, Windows'un da tam güncel olduğundan emin olun.

1. Ayarlar > Güncelleştirme ve Güvenlik > Windows Update yolunu izleyin ve tüm güncellemeleri yapın.
2. Ekran kartı sürücülerinizi (NVIDIA / AMD / Intel) kendi sitelerinden güncelleyin.

Adım 5: Bellek (RAM) Testi Yapın​

Bozuk RAM modülleri bu hatayı tetikleyebilir.

1. Başlat'a "Windows Bellek Tanılama" (Windows Memory Diagnostic) yazın ve aracı çalıştırın. Bilgisayar yeniden başlayacak ve RAM'leri test edecektir.
2. Daha kapsamlı bir test için, bir USB belleğe MemTest86 yazılımını kurup sistemi bu USB'den başlatarak RAM'leri test edin. En küçük bir hata bile (kırmızı satırlar) bir RAM modülünün arızalı olduğunu gösterir.

Adım 6: İşlemci (CPU) Stres Testi​

Eğer ilk 4 adımdan sonra hata devam ediyorsa, işlemcinin kendisinin kararlılığını test edin.

1. Prime95 veya AIDA64 (System Stability Test) gibi bir stres testi yazılımı kullanın.
2. Testi başlattığınızda "CLOCK_WATCHDOG_TIMEOUT" hatasını hemen (birkaç saniye veya dakika içinde) alıyorsanız, bu durum işlemcinin kararsız olduğunu (voltaj yetersizliği, aşırı ısınma veya fiziksel arıza) neredeyse kesin olarak doğrular.

Son Çareler​

Eğer tüm adımlar (özellikle BIOS sıfırlama, sıcaklık kontrolü ve BIOS güncelleme) başarısız olduysa:

• Sistem Dosyalarını Onarın: Yönetici olarak bir Komut İstemi açın ve sfc /scannow komutunu çalıştırın (bu nadiren bu hatayı çözer ama denemeye değer).
• Temiz Kurulum: Windows'u temiz bir şekilde yeniden kurun.
• Donanım Arızası: Eğer temiz kurulumdan sonra bile hata devam ediyorsa, büyük olasılıkla işlemci (CPU) fiziksel olarak arızalıdır ve değiştirilmesi gerekiyordur.