D. Ağ ve İnternet Sorunları (Network) Neden Kaynaklanır?
İnternet bağlantınızın aniden yavaşlaması, kopması veya web sitelerinin yüklenmemesi, modern dünyadaki en can sıkıcı sorunlardan biridir. Çoğu kullanıcı suçu doğrudan internet servis sağlayıcısında (ISP) bulsa da, yavaşlamanın nedeni genellikle kendi yerel ağınızda veya bilgisayarınızda yatan bir sorundur.İşte internet ve ağ performansınızı baltalayan en yaygın suçlular:
1. Arka Planda Çalışan "Bant Genişliği Hırsızları"
İnternet hızınızın aniden düşmesinin en yaygın nedeni, siz farkında olmadan arka planda çalışan ve tüm bant genişliğinizi tüketen uygulamalardır.- Windows Update: Windows, özellikle "Teslimat İyileştirme" (Delivery Optimization) özelliği açıksa, güncellemeleri diğer ağdaki bilgisayarlara veya internetteki diğer kullanıcılara göndermek için sizin 'upload' (yükleme) hızınızı kullanabilir.
- Oyun İstemcileri: Steam, Epic Games Store, Battle.net gibi platformlar, siz oyunda değilken bile arka planda devasa boyutlarda güncellemeler veya yeni oyunlar indirmeye ayarlı olabilir.
- Bulut Senkronizasyonu: OneDrive, Google Drive, Dropbox veya iCloud, masaüstünüze attığınız büyük bir video dosyasını veya yüzlerce fotoğrafı senkronize etmeye çalışırken tüm bağlantınızı "rezerve edebilir".
- Torrent Yazılımları: Arka planda unutulmuş bir torrent istemcisi, hem indirme (download) hem de yükleme (upload) hızınızın limitlerini sonuna kadar kullanır.
2. Wi-Fi Sinyal Zayıflığı ve Parazit
Kablosuz bağlantılar (Wi-Fi), fiziksel engellere ve parazite karşı çok hassastır.- Fiziksel Engeller: Modem/Router ile aranızdaki duvarlar (özellikle kalın beton veya metal içeren duvarlar), kapılar ve hatta büyük mobilyalar sinyali ciddi oranda zayıflatır.
- Parazit (Interference): Wi-Fi sinyalleri radyo dalgaları kullanır. Diğer komşu Wi-Fi ağları, kablosuz telefonlar, Bluetooth cihazlar ve en önemlisi mikrodalga fırınlar, sinyalinizin bozulmasına (parazit) ve hızınızın düşmesine neden olabilir.
- Yanlış Frekans: 2.4 GHz bandı daha uzağa ulaşır ancak parazite çok açıktır ve yavaştır. 5 GHz bandı çok daha hızlıdır ve paraziti azdır, ancak menzili kısadır ve engellerden daha çok etkilenir.
3. Modem ve Router Sorunları
Bağlantınızın merkezindeki bu küçük kutular, aslında basit bilgisayarlardır ve zamanla yorulabilirler.- Yeniden Başlatma İhtiyacı: Modemin veya router'ın belleği (RAM'i) küçük hatalarla dolabilir, aşırı ısınabilir veya yazılımı kilitlenebilir. Kapatıp 30 saniye bekleyip açmak (reboot), bu geçici sorunların %90'ını çözer.
- Eski Donanım/Yazılım: 5-6 yıldan eski bir router, günümüzün yüksek hızlarını (fiber internet) veya çok sayıda bağlı cihazı (telefonlar, tabletler, akıllı TV'ler) yönetmekte zorlanabilir. Güncel olmayan 'firmware' (donanım yazılımı) da güvenlik ve performans sorunlarına yol açar.
4. DNS Sunucusu Yavaşlığı
DNS (Domain Name System), google.com gibi alan adlarını, tarayıcınızın anlayacağı IP adreslerine (örn: 172.217.14.228) çeviren "internetin telefon rehberidir".- Sorun: İnternet sağlayıcınızın (ISP) size atadığı varsayılan DNS sunucuları yavaş, güncel olmayan veya aşırı yüklü olabilir. Bu durumda, siz bir siteye girmeye çalıştığınızda, site açılmadan önce "adresin bulunması" için saniyelerce beklersiniz.
- Çözüm: DNS ayarlarınızı Google (8.8.8.8, 8.8.4.4) veya Cloudflare (1.1.1.1, 1.0.0.1) gibi halka açık ve hızlı DNS sunucularıyla değiştirmek, web sitelerinin "açılış hızını" ciddi oranda artırabilir.
5. Hatalı Ağ Sürücüleri veya Ayarları
Bilgisayarınızdaki Wi-Fi kartının veya Ethernet portunun yazılımı (sürücüsü) bozulmuş olabilir.- Eski Sürücü: Güncel olmayan bir ağ sürücüsü, yeni Windows güncellemeleriyle uyumsuzluk yaşayarak rastgele kopmalara veya yavaşlamalara neden olabilir.
- Bozulmuş Ayarlar: Bazen ağ ayarları bozulur. Windows'ta "Ağ Ayarlarını Sıfırla" (Network Reset) seçeneğini kullanmak, tüm bağdaştırıcıları kaldırıp temiz bir şekilde yeniden yükleyerek bu tür yazılımsal sorunları çözebilir.
6. VPN, Proxy ve Güvenlik Duvarı Engelleri
Güvenlik veya gizlilik için kullandığınız yazılımlar da bağlantınızı yavaşlatabilir.- VPN Yavaşlığı: VPN (Sanal Özel Ağ), tüm trafiğinizi başka bir sunucu üzerinden şifreleyerek yönlendirir. Eğer bağlandığınız VPN sunucusu yavaşsa veya coğrafi olarak çok uzaktaysa, internet hızınız da o sunucunun hızı kadar yavaşlar.
- Güvenlik Duvarı (Firewall): Bazı antivirüs programları veya güvenlik duvarları, ağ trafiğini aşırı agresif bir şekilde tarayarak (derin paket incelemesi) gecikmelere neden olabilir.
